Door het Waalse PubliFin-schandaal wordt er nu - eindelijk - de intercommunales doorgelicht door de vierde macht. Zo heeft men connecties tussen Publifin, Publipart en PubliLec gevonden. Dit schandaal kostte al de kop van schepen en kandidaat-burgemeester Tom Balthazar (sp.a). Toch is dit nog maar het topje van de ijsberg.
Gent: waar er Optima-al gegraaid wordt
Ik begin mijn verhaal in juli 2016. Toen brak het Optima-schandaal los. Centraal in het schandaal was oprichter van de Optima-bank Jeroen Piqueur. Door wanbeheer ging deze bank ten onder waarna de Nationale Bank moest ingrijpen. Al vlug dook al een naam van een prominente voormalige sp.a'er Luc Van den Bossche, ex-CEO en voorzitter van de vastgoedpoot Optima Global Estate.
Al snel vertakte het schandaal zich verder tot bij de Ghelamco Arena, Optima bestuurder en Gentse gemeenteraadslid en provinciale gedeputeerde Geert Versnick (Open VLD) en burgemeester van Gent Daniël Termont.(sp.a). Het zou voor maanden in het nieuws komen.
In oktober 2016 pleitte de Optima-commissie Daniël Termont vrij: niet fout maar wel onvoorzichtig. Termont kon weer op zijn beide oren slapen.
En toen kwam PubliPart. Gentse schepenen Tom Balthazar (sp.a) en Christophe Peeters (Open VLD) worden genoemd in een nog een schandaal. De twee zouden riante vergoedingen hebben gekregen (€ 21 000 bruto per jaar) voor weinig werk, PubliPart zou geld hebben verloren bij het failliet van Optima en PubliPart zou zelfs hebben belegd bij een producent van chemische wapens. Exit Balthazar en Termont in zak en as.
De journalisten hebben bloed geroken. Tom Balthazar en Christophe Peeters strijken € 40 000 per jaar op bij EDF Luminus, een bedrijf waarbij Stéphane Moureau (PS) en Alain Mathot (PS) van PubliFin bestuurder bij zijn. PubliLec, de moedermaatschappij van PubliPart en aandeelhouder van EDF Luminus, zou € 425 000 euro aan vier werknemers hebben gegeven maar het is niet duidelijk wat zij hebben gedaan. De voorzitter is Eric Vanbrabant (PS) en twee bestuurders zijn Dirk Holemans (fractieleider Groen Gent) en weeral Gentse schepen Christophe Peeters (Open VLD).
Van Optima naar Ghelamco via FARYS
Het is duidelijk dat de Gentse intercommunales het epicentrum van schandalige graaipraktijken en vriendjespolitiek. Toen ik de mandaten van enkele van deze kopstukken bekeek, kwam ik op een vaak opduikende naam van nog een intercommunale: FARYS
FARYS (voormalig TMVW) is een drinkwaterintercommunale vergelijkbaar met Aquafin en Pidpa. FARYS dook in 2013 al op in een schandaalsfeer. De intercommunale zou € 736 miljoen aan gemeentelijk schulden op zich hebben genomen. In Gent investeerde FARYS voor € 18,5 miljoen in de Ghelamco Arena. Wat drinkwater met voetbal te maken heeft, is een raadsel.
Ik heb de jaarrekening 2015 van FARYS bekeken. FARYS realiseerde in 2015 € 4 miljoen winst, het had € 30,2 miljoen aan kosten, voornamelijk schulden. FARYS gaat dus voor € 26,2 miljoen in het rood. Dit is sinds 2014 enkel maar gestegen. De totale schulden van FARYS bedroeg in 2015 een schokkende € 841 miljoen, een stijging van € 105 miljoen sinds 2013.
Het bestuur van FARYS is een kluwen, er zijn maar liefst vier bestuursorganen: TMVW, FARYS, IMVW en I.W.V.B.
Voorzitster van TMVW is Gentse schepen Martine De Regge (sp.a). Ondervoorzitters zijn burgemeester van Gent Daniël Termont (sp.a), Gentse schepen Resul Tapmaz (sp.a), CD&V-coryfee Etienne Schouppe, burgemeester van Zelzate Frank Bruggeman (Open VLD), Gentse adjunct-fractievoorzitter en adjunct-kabinetchef van Sven Gatz Stephanie D'Hose (Open VLD) en Ronse schepen Jan Foulon (CD&V).
In de lijst van bestuurders zien we nog een paar bekende namen opduiken: burgemeester van Geraardsbergen Guido De Padt (Open VLD), burgemeester van Brugge Renaat Landuyt (sp.a), ex-burgemeester en huidig schepen van Oostende Jean Vandecasteele (sp.a), ex-burgemeester en huidig schepen van Aalst Ilse "torenpoeper" Uyttersprot (CD&V), Gentse fractieleider Dirk Holemans (Groen), Gentse schepen Filip Watteeuw (Groen), woordvoerder van minister Johan Van Overtveldt Ferry Comhair (N-VA) en burgemeester van Sint-Niklaas Lieven Dehandschutter (N-VA).
En nu wordt het raar. Christophe Peeters, de man in het middelpunt van het PubliPart-schandaal, zetelt ook in FARYS als voorzitter van het college van commissarissen en als bestuurder in de raad van bestuur van FARYS. Ook Geert Versnick van het Optima-schandaal zetelt als bestuurder in FARYS. Goede huisvriend van Daniël Termont, David Termont, is ook een bestuurder bij FARYS en is ook CFO van Eandis (u weet wel, het distributienetbedrijf die zich wou verkopen aan de Chinezen, tegen de zin van Daniël Termont). Daniël Termont zelf is de voorzitter van de raad van bestuur van FARYS en is de voorzitter van het bestuur van de Ghelamco Arena. Geert Versnick is ook een bestuurder van Eandis. Jean-Pierre De Groef (sp.a), de burgemeester van Machelen, is ook bestuurder bij zowel FARYS als Eandis. Bij FARYS duikt ook de naam van Vlaams parlementslid, senator en energiespecialist Andries Gryffroy (N-VA) als lid van het strategisch comité.
"Geen onaangename verrassingen"
Bij het ontslag van Tom Balthazar als lijsttrekker en schepen van sp.a, werd er voor beide mandaten vervangers gezocht. OCMW-voorzitter en schepen Rudy Coddens zal de lijsttrekker worden en beloofde dat er geen onaangename verrassingen zullen vallen over zijn verloning. Sven Taeldeman, voormalig kabinetchef van gouverneur André Denys en hoofd van de beleidscel Stedenbeleid op het kabinet van Freya van den Bossche, zal de schepentaken van Balthazar overnemen.
Van verloning weet ik, maar van mandaten was ik wel onaangenaam verrast. Coddens bekleedt momenteel 25 mandaten, waarvan 10 bezoldigd. Een mandaat is opvallend: Coddens is directielid van FARYS. Ja, weeral die intercommunale! Hij is ook bestuurder bij de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij Oost- Vlaanderen en de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten.
Sven Taeldeman heeft 16 mandaten waarvan 12 bezoldigd. Hij heeft twee mandaten bij IMEWO, de intercommunale van het distributienet van Oost-Vlaanderen en het oosten van West-Vlaanderen en drie mandaten bij Eandis (waaronder bestuurder), de overkoepelende organisatie. IMEWO Centrum is het deel van de intercommunale voor de energievoorziening van Gent en omstreken. Sven Taeldeman is hiervan de ondervoorzitter en de voorzitster is Stephanie D'Hose, die we ook kennen van FARYS, het kabinet van minister Gatz en van Open VLD Gent.
Waar er gas is, is er vuur
Eandis is een naam die vaak opduikt. Is er een sterke verwevenheid met de elektriciteit- en gasdistributiesector en de Gentse intercommunale FARYS? Ja!
Synergid is de voorzitter van de federatie van de elektriciteits- en gasnetbeheerders. De voorzitter is CEO van Eandis Walter Van den Bossche. Leden van deze federatie zijn AIEG, AIESH, Atrias, Eandis, Elia, Fluxys, GRD Ville de Wavre, Infrax, Intermixt, Inter-Regies, Ores, Resa-Tecteo Group en Sibelga. Eandis, Fluxys, Intermixt en Inter-Regies hebben allemaal Gentse toppolitici als bestuurders.
Eandis heb ik al gefragmenteerd besproken: Geert Versnick (Open VLD), Jean-Pierre De Groef (sp.a), David Termont (CFO) en Andries Gryffroy (N-VA) zetelen allemaal zowel in FARYS als Eandis. Sven Taeldeman (sp.a), Geert Versnick (Open VLD) en Stephanie D'Hose (Open VLD) hebben allemaal een connectie met de Gentse politiek, FARYS en Eandis/IMEWO. Ook mandatenkampioen Koen Kennis (N-VA, schepen Antwerpen) duikt op als bestuurder.
Fluxys is een private onderneming dat aardgas vervoert. Het is voor 77% in handen van Publigas, de Vlaamse gemeentelijke holding van aardgas. Voorzitter van Fluxys en Publigas is Gentse burgemeester Daniël Termont (sp.a). Andries Gryffroy (N-VA) is ook bestuurder bij zowel Fluxys als Publigas. Het feit dat Fluxys een private onderneming is, maakt het niet immuun voor politieke beïnvloeding.
Inter-Regies is de overkoepelende intercommunale van de openbare elektriciteits-, aardgas-, tele- en kabelcommunicatiesector. Tom Balthazar (sp.a) en Stephan Claerhout zijn beide bestuurders van Inter-Regies én PubliLec. Claerhout is ook bestuurder bij PubliPart. Frank Bruggeman (Open VLD) is zowel bestuurder bij IVEG (Intercommunale Voor EnerGie) als bestuurder bij FARYS én is lid van het college van commissarissen bij Inter-Regies (dit mandaat wordt niet vermeld bij Cumuleo). Koen Kennis is ook een bestuurder bij Inter-Regies.
Intermixt is een stichting van openbaar nut die zich toelegt op het gemeentelijk overleg in de Belgische energiesector. Intermixt verzorgt het secretariaat van Publigas en Publi-T. Het meest recente jaarverslag is van 2011, er zijn overeenkomsten tussen de raden van bestuur van Publigas, Fluxys en Eandis. Zo duiken de namen van de Gentse bestuurders Geert Versnick, David Termont en Walter Van den Bossche op. Publi-T is de gemeentelijke holding van Elia, Geert Versnick is de voorzitter van Publi-T en ondervoorzitter van Elia. Koen Kennis is ook een bestuurder bij Intermixt en Publi-T.
Conclusie
FARYS is een drinkwaterintercommunale die een torenhoge schuld draagt. Het is opvallend dat FARYS in de Ghelamco Arena participeerde en Daniël Termont hoge posities in beide raden van bestuur bekleedde. Optima bank heeft dit stadion gebouwd en Versnick zit in zowel FARYS als Optima.
Fractieleider Dirk Holemans zetelt in zowel FARYS als PubliLec. Een groot deel van het Gentse schepencollege zetelt in FARYS (Watteeuw, Tapmaz en De Regge). Een nauwe medewerker van minister Gatz (Stephanie D'Hose) zetelt zowel in FARYS als IMEWO. Voormalig Gentse schepen Tom Balthazar is bestuurder bij Inter-Regies, EDF Luminus en PubliPart. Zijn vervanger Sven Taeldeman is bestuurder bij IMEWO en Eandis, samen met Stephanie D'Hose. Gentse schepen Christophe Peeters (Open VLD) is een duiveltje-doe-het-al in FARYS, PubliPart en PubliLec.
Dit is natuurlijk niet allemaal verdacht. Wel duidt het op een partijkartel en postjescarrousel van ons-kent-ons mensen die telkenmale terugkeren en strijken waarschijnlijk aanzienlijke zitpenningen op. Er is een proliferatie aan intercommunales, holdings en tutti quanti met elk dozijnen bestuursleden. De vervlechting tussen de verschillende intercommunales en distributiemaatschappijen door verscheidene politieke bestuursleden is zorgelijk.
Een vereenvoudiging en democratische controle in deze intercommunales dringt zich op.
In deel 2 ga ik dieper in op de structuren van Eandis en FARYS.
Gent: waar er Optima-al gegraaid wordt
Ik begin mijn verhaal in juli 2016. Toen brak het Optima-schandaal los. Centraal in het schandaal was oprichter van de Optima-bank Jeroen Piqueur. Door wanbeheer ging deze bank ten onder waarna de Nationale Bank moest ingrijpen. Al vlug dook al een naam van een prominente voormalige sp.a'er Luc Van den Bossche, ex-CEO en voorzitter van de vastgoedpoot Optima Global Estate.
Al snel vertakte het schandaal zich verder tot bij de Ghelamco Arena, Optima bestuurder en Gentse gemeenteraadslid en provinciale gedeputeerde Geert Versnick (Open VLD) en burgemeester van Gent Daniël Termont.(sp.a). Het zou voor maanden in het nieuws komen.
In oktober 2016 pleitte de Optima-commissie Daniël Termont vrij: niet fout maar wel onvoorzichtig. Termont kon weer op zijn beide oren slapen.
En toen kwam PubliPart. Gentse schepenen Tom Balthazar (sp.a) en Christophe Peeters (Open VLD) worden genoemd in een nog een schandaal. De twee zouden riante vergoedingen hebben gekregen (€ 21 000 bruto per jaar) voor weinig werk, PubliPart zou geld hebben verloren bij het failliet van Optima en PubliPart zou zelfs hebben belegd bij een producent van chemische wapens. Exit Balthazar en Termont in zak en as.
De journalisten hebben bloed geroken. Tom Balthazar en Christophe Peeters strijken € 40 000 per jaar op bij EDF Luminus, een bedrijf waarbij Stéphane Moureau (PS) en Alain Mathot (PS) van PubliFin bestuurder bij zijn. PubliLec, de moedermaatschappij van PubliPart en aandeelhouder van EDF Luminus, zou € 425 000 euro aan vier werknemers hebben gegeven maar het is niet duidelijk wat zij hebben gedaan. De voorzitter is Eric Vanbrabant (PS) en twee bestuurders zijn Dirk Holemans (fractieleider Groen Gent) en weeral Gentse schepen Christophe Peeters (Open VLD).
Van Optima naar Ghelamco via FARYS
Het is duidelijk dat de Gentse intercommunales het epicentrum van schandalige graaipraktijken en vriendjespolitiek. Toen ik de mandaten van enkele van deze kopstukken bekeek, kwam ik op een vaak opduikende naam van nog een intercommunale: FARYS
FARYS (voormalig TMVW) is een drinkwaterintercommunale vergelijkbaar met Aquafin en Pidpa. FARYS dook in 2013 al op in een schandaalsfeer. De intercommunale zou € 736 miljoen aan gemeentelijk schulden op zich hebben genomen. In Gent investeerde FARYS voor € 18,5 miljoen in de Ghelamco Arena. Wat drinkwater met voetbal te maken heeft, is een raadsel.
Ik heb de jaarrekening 2015 van FARYS bekeken. FARYS realiseerde in 2015 € 4 miljoen winst, het had € 30,2 miljoen aan kosten, voornamelijk schulden. FARYS gaat dus voor € 26,2 miljoen in het rood. Dit is sinds 2014 enkel maar gestegen. De totale schulden van FARYS bedroeg in 2015 een schokkende € 841 miljoen, een stijging van € 105 miljoen sinds 2013.
Het bestuur van FARYS is een kluwen, er zijn maar liefst vier bestuursorganen: TMVW, FARYS, IMVW en I.W.V.B.
Voorzitster van TMVW is Gentse schepen Martine De Regge (sp.a). Ondervoorzitters zijn burgemeester van Gent Daniël Termont (sp.a), Gentse schepen Resul Tapmaz (sp.a), CD&V-coryfee Etienne Schouppe, burgemeester van Zelzate Frank Bruggeman (Open VLD), Gentse adjunct-fractievoorzitter en adjunct-kabinetchef van Sven Gatz Stephanie D'Hose (Open VLD) en Ronse schepen Jan Foulon (CD&V).
In de lijst van bestuurders zien we nog een paar bekende namen opduiken: burgemeester van Geraardsbergen Guido De Padt (Open VLD), burgemeester van Brugge Renaat Landuyt (sp.a), ex-burgemeester en huidig schepen van Oostende Jean Vandecasteele (sp.a), ex-burgemeester en huidig schepen van Aalst Ilse "torenpoeper" Uyttersprot (CD&V), Gentse fractieleider Dirk Holemans (Groen), Gentse schepen Filip Watteeuw (Groen), woordvoerder van minister Johan Van Overtveldt Ferry Comhair (N-VA) en burgemeester van Sint-Niklaas Lieven Dehandschutter (N-VA).
En nu wordt het raar. Christophe Peeters, de man in het middelpunt van het PubliPart-schandaal, zetelt ook in FARYS als voorzitter van het college van commissarissen en als bestuurder in de raad van bestuur van FARYS. Ook Geert Versnick van het Optima-schandaal zetelt als bestuurder in FARYS. Goede huisvriend van Daniël Termont, David Termont, is ook een bestuurder bij FARYS en is ook CFO van Eandis (u weet wel, het distributienetbedrijf die zich wou verkopen aan de Chinezen, tegen de zin van Daniël Termont). Daniël Termont zelf is de voorzitter van de raad van bestuur van FARYS en is de voorzitter van het bestuur van de Ghelamco Arena. Geert Versnick is ook een bestuurder van Eandis. Jean-Pierre De Groef (sp.a), de burgemeester van Machelen, is ook bestuurder bij zowel FARYS als Eandis. Bij FARYS duikt ook de naam van Vlaams parlementslid, senator en energiespecialist Andries Gryffroy (N-VA) als lid van het strategisch comité.
"Geen onaangename verrassingen"
Bij het ontslag van Tom Balthazar als lijsttrekker en schepen van sp.a, werd er voor beide mandaten vervangers gezocht. OCMW-voorzitter en schepen Rudy Coddens zal de lijsttrekker worden en beloofde dat er geen onaangename verrassingen zullen vallen over zijn verloning. Sven Taeldeman, voormalig kabinetchef van gouverneur André Denys en hoofd van de beleidscel Stedenbeleid op het kabinet van Freya van den Bossche, zal de schepentaken van Balthazar overnemen.
Van verloning weet ik, maar van mandaten was ik wel onaangenaam verrast. Coddens bekleedt momenteel 25 mandaten, waarvan 10 bezoldigd. Een mandaat is opvallend: Coddens is directielid van FARYS. Ja, weeral die intercommunale! Hij is ook bestuurder bij de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij Oost- Vlaanderen en de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten.
Sven Taeldeman heeft 16 mandaten waarvan 12 bezoldigd. Hij heeft twee mandaten bij IMEWO, de intercommunale van het distributienet van Oost-Vlaanderen en het oosten van West-Vlaanderen en drie mandaten bij Eandis (waaronder bestuurder), de overkoepelende organisatie. IMEWO Centrum is het deel van de intercommunale voor de energievoorziening van Gent en omstreken. Sven Taeldeman is hiervan de ondervoorzitter en de voorzitster is Stephanie D'Hose, die we ook kennen van FARYS, het kabinet van minister Gatz en van Open VLD Gent.
Waar er gas is, is er vuur
Eandis is een naam die vaak opduikt. Is er een sterke verwevenheid met de elektriciteit- en gasdistributiesector en de Gentse intercommunale FARYS? Ja!
Synergid is de voorzitter van de federatie van de elektriciteits- en gasnetbeheerders. De voorzitter is CEO van Eandis Walter Van den Bossche. Leden van deze federatie zijn AIEG, AIESH, Atrias, Eandis, Elia, Fluxys, GRD Ville de Wavre, Infrax, Intermixt, Inter-Regies, Ores, Resa-Tecteo Group en Sibelga. Eandis, Fluxys, Intermixt en Inter-Regies hebben allemaal Gentse toppolitici als bestuurders.
Eandis heb ik al gefragmenteerd besproken: Geert Versnick (Open VLD), Jean-Pierre De Groef (sp.a), David Termont (CFO) en Andries Gryffroy (N-VA) zetelen allemaal zowel in FARYS als Eandis. Sven Taeldeman (sp.a), Geert Versnick (Open VLD) en Stephanie D'Hose (Open VLD) hebben allemaal een connectie met de Gentse politiek, FARYS en Eandis/IMEWO. Ook mandatenkampioen Koen Kennis (N-VA, schepen Antwerpen) duikt op als bestuurder.
Fluxys is een private onderneming dat aardgas vervoert. Het is voor 77% in handen van Publigas, de Vlaamse gemeentelijke holding van aardgas. Voorzitter van Fluxys en Publigas is Gentse burgemeester Daniël Termont (sp.a). Andries Gryffroy (N-VA) is ook bestuurder bij zowel Fluxys als Publigas. Het feit dat Fluxys een private onderneming is, maakt het niet immuun voor politieke beïnvloeding.
Inter-Regies is de overkoepelende intercommunale van de openbare elektriciteits-, aardgas-, tele- en kabelcommunicatiesector. Tom Balthazar (sp.a) en Stephan Claerhout zijn beide bestuurders van Inter-Regies én PubliLec. Claerhout is ook bestuurder bij PubliPart. Frank Bruggeman (Open VLD) is zowel bestuurder bij IVEG (Intercommunale Voor EnerGie) als bestuurder bij FARYS én is lid van het college van commissarissen bij Inter-Regies (dit mandaat wordt niet vermeld bij Cumuleo). Koen Kennis is ook een bestuurder bij Inter-Regies.
Intermixt is een stichting van openbaar nut die zich toelegt op het gemeentelijk overleg in de Belgische energiesector. Intermixt verzorgt het secretariaat van Publigas en Publi-T. Het meest recente jaarverslag is van 2011, er zijn overeenkomsten tussen de raden van bestuur van Publigas, Fluxys en Eandis. Zo duiken de namen van de Gentse bestuurders Geert Versnick, David Termont en Walter Van den Bossche op. Publi-T is de gemeentelijke holding van Elia, Geert Versnick is de voorzitter van Publi-T en ondervoorzitter van Elia. Koen Kennis is ook een bestuurder bij Intermixt en Publi-T.
Conclusie
FARYS is een drinkwaterintercommunale die een torenhoge schuld draagt. Het is opvallend dat FARYS in de Ghelamco Arena participeerde en Daniël Termont hoge posities in beide raden van bestuur bekleedde. Optima bank heeft dit stadion gebouwd en Versnick zit in zowel FARYS als Optima.
Fractieleider Dirk Holemans zetelt in zowel FARYS als PubliLec. Een groot deel van het Gentse schepencollege zetelt in FARYS (Watteeuw, Tapmaz en De Regge). Een nauwe medewerker van minister Gatz (Stephanie D'Hose) zetelt zowel in FARYS als IMEWO. Voormalig Gentse schepen Tom Balthazar is bestuurder bij Inter-Regies, EDF Luminus en PubliPart. Zijn vervanger Sven Taeldeman is bestuurder bij IMEWO en Eandis, samen met Stephanie D'Hose. Gentse schepen Christophe Peeters (Open VLD) is een duiveltje-doe-het-al in FARYS, PubliPart en PubliLec.
Dit is natuurlijk niet allemaal verdacht. Wel duidt het op een partijkartel en postjescarrousel van ons-kent-ons mensen die telkenmale terugkeren en strijken waarschijnlijk aanzienlijke zitpenningen op. Er is een proliferatie aan intercommunales, holdings en tutti quanti met elk dozijnen bestuursleden. De vervlechting tussen de verschillende intercommunales en distributiemaatschappijen door verscheidene politieke bestuursleden is zorgelijk.
Een vereenvoudiging en democratische controle in deze intercommunales dringt zich op.
In deel 2 ga ik dieper in op de structuren van Eandis en FARYS.
Reacties