Het is makkelijk om kwaad te zijn op de graaiende politici. Een oplossing formuleren om dit te bestrijden, is veel moeilijker. N-VA doet een poging maar gaat niet ver genoeg. Dit probleem vergt outside-the-box denken. Het vergt een doorgedreven staatshervorming.
Inleiding
Ik ga niet terugkomen op het probleem, die heb ik besproken in de vorige blogs. Ik zal mij nu focussen hoe het probleem ontstaat.
Ten eerste is het beheer van het aardgas- en elektriciteitsdistributienetten gesplitst in twee grote samenwerkingsverbanden: Eandis en Infrax. De fusie van deze twee dringt zich op, plus ook de nutsbedrijven van drinkwater, riolering en telecommunicatie. Volgens Koen Kennis (N-VA) levert dit een besparing van 100 miljoen euro op.
Ten tweede dienen de verschillende intercommunales gerationaliseerd worden. Vlaanderen is simpelweg een grote gatenkaas (zie de werkingsgebieden hieronder). Een voorbeeld: de haven van Antwerpen, de wijk Kiel en de districten Hoboken en Berendrecht-Zandvliet-Lillo worden beheerd door de intercommunale Iveg, onderdeel van Infrax. De rest van Antwerpen wordt beheerd door de intercommunale Imea, onderdeel van Eandis. Absurd!
Ten derde komt er een communautaire aap uit de mouw. Koen Kennis stelt voor om overlegstructuren als Intermixt en Inter-Regies te integreren in het ééngemaakte nutsbedrijf. Dit gaat niet, want dit zijn federale structuren. N-VA verzwijgt dit natuurlijk vanwege de communautaire stilstand. Ook hier blijkt de splitsing van Vlaanderen nodig te zijn om definitief komaf te maken met deze postjesmultiplicatoren.
Outside the box: intercommunales afschaffen, regio's installeren
Goed, zelfs al kan N-VA Eandis en Infrax fuseren tot Fluvius, dan nog kunnen van de 600 à 800 mandaten (niemand weet exact hoeveel), een driehonderdtal geschrapt worden. Het is een stap voorwaarts maar niet goed genoeg.
De mandatengenerator van intercommunales zit vervat in het systeem. Elke gemeente dient - terecht - vertegenwoordigd worden in de raad van bestuur van de intercommunale. Als Eandis dus 233 gemeenten vertegenwoordigt, zullen er 233 bestuurders uitgevaardigd worden.
Bovendien zijn de intercommunales vaak erg groot. Zo groot dat er regionale bestuurscomité's worden opgericht, elk met een eigen raad van bestuur. Toen ik de structuur van Eandis onderzocht, bleek dat die regionale bestuursorganen de meerderheid van de bestuurderszetels genereerde. Ik neem aan dat dit puur logisch is: sommige gebieden die intercommunale distributienetbeheerders beslaan, zijn te groot om beleid te voeren.
Hier zie je toch wel de limieten van de intercommunale samenwerking is bereikt. Intercommunale samenwerking gaat het best tussen een klein aantal gemeenten (6 à 10) die zeer homogeen zijn. Op een grotere schaal is een andere inrichting nodig.
In een blog stel ik een interne Vlaamse staatshervorming voor. Vlaanderen en Brussel worden verdeeld in 20 regio's en 60 streken, de huidige 5 provinciën worden afgeschaft. Dat ging er zo uitzien:
Deze regio's komen qua grootte goed overeen met de regionale bestuurscomité's van de verschillende intercommunales. Ideaal dus om de distributienetbeheerders op dit niveau te plaatsten. De distributienetbeheerder wordt dan een volledig staatsbedrijf die door een administratie wordt bestuurd. De regionale gedeputeerde zorgt voor het politiek beleid.
Omdat dit niveau een volwaardig politiek vertegenwoordigd niveau is, betekent dat de burger de macht krijgt. Volgens Noël Slangen gebruiken gemeenten de nutsrekening als belastingaanslag (of beter gezegd, een aanslag op de portefeuille) zonder dat dit electoraal kan afgerekend worden. Het principe "no taxation without representation" wordt met de voeten getreden. Dit kan niet meer als er een duidelijke politiek verantwoordelijke is (de regionale gedeputeerde). Bovendien zal alles transparanter gebeuren: de regionale raad kan zijn controlerende functie vervullen en misstanden aankaarten.
Wat met Fluvius? Dat wordt een staatsbedrijf op Vlaams niveau die de regionale nutsbedrijven groepeert. Dat wat schaalvoordelen oplevert, wordt door Fluvius uitgevoerd. Dat wat volgens het subsidiariteitsprincipe op een lager niveau past, wordt door het regionale nutsbedrijf uitgevoerd.
Conclusie
Ik steun het voorstel van N-VA om Eandis en Infrax in één bedrijf onder te brengen. Het is alleen niet voldoende. Structureel lost het niets op. De enige structurele oplossing is de volledige nationalisering van alle nutsbedrijven met enerzijds een Vlaamse Fluvius en anderzijds regionale nutsbedrijven.
Er is nog steeds een Belgische kink in de kabel. Overlegorganen zoals Inter-Regies en Intermixt kunnen niet volledig ontmanteld worden. Een Vlaamse staatshervorming zal hier geen soelaas brengen, enkel een Vlaamse staatsvorming.
Inleiding
Ik ga niet terugkomen op het probleem, die heb ik besproken in de vorige blogs. Ik zal mij nu focussen hoe het probleem ontstaat.
Ten eerste is het beheer van het aardgas- en elektriciteitsdistributienetten gesplitst in twee grote samenwerkingsverbanden: Eandis en Infrax. De fusie van deze twee dringt zich op, plus ook de nutsbedrijven van drinkwater, riolering en telecommunicatie. Volgens Koen Kennis (N-VA) levert dit een besparing van 100 miljoen euro op.
Ten tweede dienen de verschillende intercommunales gerationaliseerd worden. Vlaanderen is simpelweg een grote gatenkaas (zie de werkingsgebieden hieronder). Een voorbeeld: de haven van Antwerpen, de wijk Kiel en de districten Hoboken en Berendrecht-Zandvliet-Lillo worden beheerd door de intercommunale Iveg, onderdeel van Infrax. De rest van Antwerpen wordt beheerd door de intercommunale Imea, onderdeel van Eandis. Absurd!
 |
| Eandis werkingsgebied |
 |
| Infrax werkingsgebied |
 |
| Waterbedrijven in Vlaanderen |
Ten derde komt er een communautaire aap uit de mouw. Koen Kennis stelt voor om overlegstructuren als Intermixt en Inter-Regies te integreren in het ééngemaakte nutsbedrijf. Dit gaat niet, want dit zijn federale structuren. N-VA verzwijgt dit natuurlijk vanwege de communautaire stilstand. Ook hier blijkt de splitsing van Vlaanderen nodig te zijn om definitief komaf te maken met deze postjesmultiplicatoren.
Outside the box: intercommunales afschaffen, regio's installeren
Goed, zelfs al kan N-VA Eandis en Infrax fuseren tot Fluvius, dan nog kunnen van de 600 à 800 mandaten (niemand weet exact hoeveel), een driehonderdtal geschrapt worden. Het is een stap voorwaarts maar niet goed genoeg.
De mandatengenerator van intercommunales zit vervat in het systeem. Elke gemeente dient - terecht - vertegenwoordigd worden in de raad van bestuur van de intercommunale. Als Eandis dus 233 gemeenten vertegenwoordigt, zullen er 233 bestuurders uitgevaardigd worden.
Bovendien zijn de intercommunales vaak erg groot. Zo groot dat er regionale bestuurscomité's worden opgericht, elk met een eigen raad van bestuur. Toen ik de structuur van Eandis onderzocht, bleek dat die regionale bestuursorganen de meerderheid van de bestuurderszetels genereerde. Ik neem aan dat dit puur logisch is: sommige gebieden die intercommunale distributienetbeheerders beslaan, zijn te groot om beleid te voeren.
Hier zie je toch wel de limieten van de intercommunale samenwerking is bereikt. Intercommunale samenwerking gaat het best tussen een klein aantal gemeenten (6 à 10) die zeer homogeen zijn. Op een grotere schaal is een andere inrichting nodig.
In een blog stel ik een interne Vlaamse staatshervorming voor. Vlaanderen en Brussel worden verdeeld in 20 regio's en 60 streken, de huidige 5 provinciën worden afgeschaft. Dat ging er zo uitzien:
 |
| Vlaamse regio's |
Deze regio's komen qua grootte goed overeen met de regionale bestuurscomité's van de verschillende intercommunales. Ideaal dus om de distributienetbeheerders op dit niveau te plaatsten. De distributienetbeheerder wordt dan een volledig staatsbedrijf die door een administratie wordt bestuurd. De regionale gedeputeerde zorgt voor het politiek beleid.
Omdat dit niveau een volwaardig politiek vertegenwoordigd niveau is, betekent dat de burger de macht krijgt. Volgens Noël Slangen gebruiken gemeenten de nutsrekening als belastingaanslag (of beter gezegd, een aanslag op de portefeuille) zonder dat dit electoraal kan afgerekend worden. Het principe "no taxation without representation" wordt met de voeten getreden. Dit kan niet meer als er een duidelijke politiek verantwoordelijke is (de regionale gedeputeerde). Bovendien zal alles transparanter gebeuren: de regionale raad kan zijn controlerende functie vervullen en misstanden aankaarten.
Wat met Fluvius? Dat wordt een staatsbedrijf op Vlaams niveau die de regionale nutsbedrijven groepeert. Dat wat schaalvoordelen oplevert, wordt door Fluvius uitgevoerd. Dat wat volgens het subsidiariteitsprincipe op een lager niveau past, wordt door het regionale nutsbedrijf uitgevoerd.
Conclusie
Ik steun het voorstel van N-VA om Eandis en Infrax in één bedrijf onder te brengen. Het is alleen niet voldoende. Structureel lost het niets op. De enige structurele oplossing is de volledige nationalisering van alle nutsbedrijven met enerzijds een Vlaamse Fluvius en anderzijds regionale nutsbedrijven.
Er is nog steeds een Belgische kink in de kabel. Overlegorganen zoals Inter-Regies en Intermixt kunnen niet volledig ontmanteld worden. Een Vlaamse staatshervorming zal hier geen soelaas brengen, enkel een Vlaamse staatsvorming.
Reacties