Je kan niet meer omheen: Vlaanderen is een politieke beweging rijker. Het is voor en door jongeren en luistert naar de naam Schild & Vrienden. Oh en ze zijn complexloos rechts. De Vlaamse rechterzijde reageert verdeeld. Is Schild & Vrienden de Vlaamse versie van de Alt Right of de voorhoede van de conservatieve counter-culture?
Inleiding
Dries Van Langenhove is een naam die u moet onthouden. Hij is de oprichter en leider van Schild & Vrienden. Schild & Vrienden begon als een Facebookgroep waar rechtse gelijkgezinden onder elkaar konden grappen en grollen met links en politiek-correctheid via memes (het posten van afbeeldingen en korte animaties met de bedoeling om een korte humoristische boodschap uit te drukken). Daarna hebben zij een lezing van Theo Francken beveiligd. Dit initiatief groeide verder uit tot een jonge, rechtse beweging.
Dries Van Langenhove brak door in de mainstream media door op TerZake het standpunt te verdedigen dat de geslachtsverandering van Bo Van Spilbeeck niet normaal is en de media te veel reclame maakte voor het transgenderisme. Deze uitnodiging kwam omdat hij zich eerder op Twitter in dezelfde zin uitliet, met veel (negatieve) respons.
Dries Van Langenhove mocht al op gesprek op jongerenzender MNM, in het rechts-satirische weekblad 't Pallieterke, het studentenblad Veto van KULeuven en meest recent nog in De Morgen. Schild & Vrienden zijn nu berucht geworden door hun actie aan het Gravensteen, waarbij ze een spandoek van het Gravensteen verwijderde onder luid geroep van linkse activisten. Uiteindelijk verwijderde YouTube hun video (op basis van copyrichtschending, maar ondertussen is het terug) en bande Facebook oprichter Dries voor 30 dagen wegens "policy-schendende" content.
Dit wordt niet in dank genomen uit jong-conservatieve hoek. Jong N-VA'er Gilles Verriest benadrukt dat Jong N-VA en Schild & Vrienden niets met elkaar te maken hebben. Ook op sociale media wordt Dries Van Langenhove hard aangepakt door jonge conservatieven en beschuldigd van etnisch nationalisme.
Ik schreef in een vorige blog hoe er een rift aan het ontstaan is tussen jonge en oude conservatieven, waarmee ik bedoel dat jonge conservatieven het traditioneel katholicisme van de oude conservatieven verlaten voor een meer liberale, seculiere invulling van het conservatisme. Mijn analyse was incompleet: er is nog een tweede rift tussen de gematigden en radicalen. De conservatieve populistische Schild & Vrienden is het beste voorbeeld van deze laatste groep conservatieven.
Terugkeer naar het gezond verstand
In Vlaanderen hebben we al ervaring met populisten. Het is dus niet dat we met iets nieuws worden geconfronteerd. Wat Schild & Vrienden onderscheidt is dat ze hun ideeën onder de vlag van het conservatisme voeren, een woord dat Vlaams Belang niet gemakkelijk in de mond neemt.
Zo vroeg De Morgen journalist Joël De Ceulaer:
JDC: Leg eens uit wat conservatisme voor u betekent.
DVL: “Dat is moeilijk uit te leggen. Conservatisme is breed, het omvat alle aspecten van het leven. Het klinkt raar, maar voor mij is het vooral een kwestie van logisch nadenken en gezond verstand. Als je de dingen bekijkt zoals ze zijn, dan kom je tot conservatisme.”
JDC: Geef eens een voorbeeld?
DVL: “Als je logisch nadenkt, weet je wat het beste is voor een kind: een vader en een moeder die samen voor het kind zorgen en ook samenblijven. Ik hoef geen ingewikkelde boeken te lezen om te weten dat het traditionele gezin het beste is. Denkt u dat zelf ook niet?”
Dit is wat ze textbook populisme noemen: het is heel intuïtief en vertrekt vanuit de onderbuik, zonder intellectuele franjes of wetenschappelijk inzicht ("een kwestie van logisch nadenken en gezond verstand", "Ik hoef geen ingewikkelde boeken te lezen..." ).
Het conservatisme heeft een ambigue relatie met het intellectuele. Edmund Burke was wars van het ideologisch rationalisme dat populair was bij de Franse philosophes. Hij geloofde niet dat politiek een wetenschap is, dat beleid simpelweg de toepassing van theorieën was. Hij vond dit dwaas. Conservatieven zijn pragmatici, zij geloven dat samenlevingen het product zijn van praktische ervaring. Burke geloofde sterk dat doorgeschoten rationalisme ging leiden tot totalitarisme (wat gebeurde). Dit is wat hij schreef in zijn magnum opus, Reflections on the Revolution in France:
Betekent dit dat het conservatisme het populisme legitimeert? Nee, het collectief waarop het conservatisme vertrouwt is niet dat van het hier en nu, maar van vele generaties in het verleden. Een conservatief zegt niet: "Ik denk logisch na, ik volg mijn gezond verstand" maar zegt "Ik vertrouw op de wijsheid van de voorouders". Daarom dat conservatieven sterk hameren op leren uit het verleden. Wat de conservatief wél waardeert is het boerenverstand, dat soort kennis dat gebaseerd is op ervaring:
Het conservatisme heeft een ambigue relatie met het intellectuele. Edmund Burke was wars van het ideologisch rationalisme dat populair was bij de Franse philosophes. Hij geloofde niet dat politiek een wetenschap is, dat beleid simpelweg de toepassing van theorieën was. Hij vond dit dwaas. Conservatieven zijn pragmatici, zij geloven dat samenlevingen het product zijn van praktische ervaring. Burke geloofde sterk dat doorgeschoten rationalisme ging leiden tot totalitarisme (wat gebeurde). Dit is wat hij schreef in zijn magnum opus, Reflections on the Revolution in France:
“The science of constructing a commonwealth, or renovating it, or reforming it, is, like every other experimental science, not to be taught a priori. Nor is it a short experience that can instruct us in that practical science; because the real effects of moral causes are not always immediate, but that which in the first instance is prejudicial may be excellent in its remoter operation, and its excellence may arise even from the ill effects it produces in the beginning. The reverse also happens; and very plausible schemes, with very pleasing commencements, have often shameful and lamentable conclusions. In states there are often some obscure and almost latent causes, things which appear at first view of little moment, on which a very great part of its prosperity or adversity may most essentially depend.
The science of government being therefore so practical in itself and intended for such practical purposes -- a matter which requires experience, and even more experience than any person can gain in his whole life, however sagacious and observing he may be -- it is with infinite caution that any man ought to venture upon pulling down an edifice which has answered in any tolerable degree for ages the common purposes of society, or on building it up again without having models and patterns of approved utility before his eyes.”De conservatief wantrouwt de sociale ingenieur, wiens intellect deze verblindt voor de complexiteit van de samenleving. Het conservatisme heeft een tragisch mensbeeld: de mens is feilbaar, onwetend, corrumpeerbaar en zondig. De conservatief vertrouwt niet op de ervaring van één persoon, maar van het collectief over de tijd heen. De conservatief hecht belang aan instituties die het individu ketent en de uitwassen van diens eigen onwetendheid mildert:
"Government is a contrivance of human wisdom to provide for human wants. Men have a right that these wants should be provided for by this wisdom. Among these wants is to be reckoned the want, out of civil society, of a sufficient restraint upon their passions. Society requires not only that the passions of individuals should be subjected, but that even in the mass and body, as well as in the individuals, the inclinations of men should frequently be thwarted, their will controlled, and their passions brought into subjection.
This can only be done by a power out of themselves, and not, in the exercise of its function, subject to that will and to those passions which it is its office to bridle and subdue. In this sense the restraints on men, as well as their liberties, are to be reckoned among their rights. But as the liberties and the restrictions vary with times and circumstances and admit to infinite modifications, they cannot be settled upon any abstract rule; and nothing is so foolish as to discuss them upon that principle."Moraal, traditie, instituties, de sociale orde en recht zijn voor de conservatief net die externe krachten. Zij zijn het resultaat zijn van een intergenerationele empirische toetsing dat elke vorm van individuele rede overstijgt. Conservatieven zijn sociologen meer dan ideologen, zij geloven dat de samenleving functioneel en stabiel is dankzij overgeleverde waarden en normen, en dat het van belang is dat deze waarden en normen behouden dienen te worden zodat de samenleving niet ineenstort.
Betekent dit dat het conservatisme het populisme legitimeert? Nee, het collectief waarop het conservatisme vertrouwt is niet dat van het hier en nu, maar van vele generaties in het verleden. Een conservatief zegt niet: "Ik denk logisch na, ik volg mijn gezond verstand" maar zegt "Ik vertrouw op de wijsheid van de voorouders". Daarom dat conservatieven sterk hameren op leren uit het verleden. Wat de conservatief wél waardeert is het boerenverstand, dat soort kennis dat gebaseerd is op ervaring:
What is the use of discussing a man's abstract right to food or medicine? The question is upon the method of procuring and administering them. In that deliberation I shall always advise to call in the aid of the farmer and the physician rather than the professor of metaphysics.Conservatieven waarderen desondanks het instituut onderwijs, omdat zij vinden dat de wijsheid van het verleden via het onderwijs best kan doorgegeven worden. Zij hameren op het humaniora-model van het onderwijs: Latijn leren, oude teksten lezen en intellectuele vorming (Bildung). Filosofie, de discipline van de metafysica, staat voor de conservatief boven de wetenschappen, de discipline van de fysica (maar verwaarlozen dit niet noodzakelijk). Dat Dries Van Langenlove a priori het lezen van "ingewikkelde boeken" verwerpt om zijn ideeën te staven, betekent dan ook dat hij de neergeschreven wijsheid van zijn voorouders verwerpt, de antithese van het conservatisme.
Anti-establishment
Een zwaluw maakt de zomer niet, so what dat Dries Van Langenhove niet een intellectueel is? Er is meer. Dries Van Langenhove is in de traditie van de populisten achterdochtig tot openlijk vijandig tegenover diegene die hij als het establishment beschouwt, in caso de media. Hij neemt een Calimero-gedaante aan: zij zijn tegen mij!
Zo begon hij het interview met Veto met de woorden: "Ik schat de kans redelijk klein in dat dit een eerlijk gesprek is". Op de vraag van Joël De Ceulaer dat hij achterdochtig is, antwoordde Dries Van Langenhove:
"Dat lijkt mij normaal. Mensen aan mijn kant van het politieke spectrum staan nogal vijandig tegenover u en uw krant. Dat geldt voor de meeste traditionele media. De rechterkant krijgt meer kritische vragen dan de linkerkant."Het is algemeen geweten dat de media de rechterzijde niet rechtvaardig behandelt. Maar wie zoals Dries Van Langenhove naar de media stapt met de attitude dat het een oneerlijk gesprek zal zijn, of dat de journalist vijandig gaat zijn, heeft op voorhand verloren. Deze ziet een debat als een gevecht waar men dient uit te halen en pareren. Deze vertrekt niet vanuit een positie van de eigen kracht.
Los daarvan, het conservatisme wantrouwt de elite niet zozeer. Het conservatisme heeft een lange traditie van elitarisme. Niet alleen dient het onderwijs als kennisoverdracht, maar dient het te streven naar excellentie, zodat de excellente studenten later de samenleving gaan leiden. De staatsvorm van de klassiek-conservatieven is dan ook een aristocratie i.e heerschappij van de besten. Burke vond niet dat het universeel stemrecht een recht dat voor alle mensen was:
"If civil society be made for the advantage of man, all the advantages for which it is made become his right. (...) In this partnership all men have equal rights, but not to equal things. He that has but five shillings in the partnership has as good a right to it as he that has five hundred pounds has to his larger proportion. But he has not a right to an equal dividend in the product of the joint stock; and as to the share of power, authority, and direction which each individual ought to have in the management of the state, that I must deny to be amongst the direct original rights of man in civil society; for I have in my contemplation the civil social man, and no other. It is a thing to be settled by convention."Edmund Burke vindt dus dat inspraak enkel mag gedaan worden door de burgerlijke, sociale man en daarom dat conservatieven in het verleden hebben gepleit voor stemrecht voor enkel geschoolden of mensen van status. Burke vervolgt:
"Society is indeed a contract. Subordinate contracts for objects of mere occasional interest may be dissolved at pleasure -- but the state ought not to be considered as nothing better than a partnership agreement in a trade of pepper and coffee, calico, or tobacco, or some other such low concern, to be taken up for a little temporary interest, and to be dissolved by the fancy of the parties. It is to be looked on with other reverence, because it is not a partnership in things subservient only to the gross animal existence of a temporary and perishable nature. It is a partnership in all science; a partnership in all art; a partnership in every virtue and in all perfection. As the ends of such a partnership cannot be obtained in many generations, it becomes a partnership not only between those who are living, but between those who are living, those who are dead, and those who are to be born. Each contract of each particular state is but a clause in the great primeval contract of eternal society, linking the lower with the higher natures, connecting the visible and invisible world, according to a fixed compact sanctioned by the inviolable oath which holds all physical and all moral natures, each in their appointed place. This law is not subject to the will of those who by an obligation above them, and infinitely superior, are bound to submit their will to that law."De continuïteit van het conservatisme komt hier sterk tot uiting. In plaats van de samenleving als een sociaal contract te zien dat makkelijk ontbonden kan worden (zeg maar, de wetten makkelijk veranderd worden), vinden conservatieven het juist belangrijk dat je het sociaal contract overdraagt van de voorouders naar de niet-geborenen. Het individu, dat in het liberalisme autonoom is, wordt door het conservatisme gezien als een conciërge, die slechts tijdelijk op het huis past en onderdeel is van een eeuwigdurende, generaties-overspannende partnerschap. Het individu is met andere woorden ondergeschikt aan dit partnerschap en veranderingen in de wet dienen met veel voorzichtigheid te gebeuren en slechts enkel om de eeuwige samenleving te behouden.
Dit is geheel anders dan populisten, die vinden juist dat het volk vertegenwoordigd moet worden (wat volgens de populist niet het geval is) en dat via de stem van het volk de samenleving radicaal veranderd moet worden. En populisten zeggen altijd dat zij de stem van het volk vertolken ("de stille meerderheid", zoals Dries Van Langenhove het stelt). Dit is wederom de antithese van het conservatisme.
Romantisering
Wat uit het interview met Dries Van Langenhove bleek, dat hij een sterk geromantiseerde visie heeft van de samenleving en identiteit:
JDC: De naam van uw vereniging verwijst wel naar 700 jaar geleden.
DVL: “Grappig, toch? Zalige naam. Iedereen is daar meteen door getriggerd. Die veldslag was de overwinning van het gewone Vlaamse volk op de Franse elite. Wist u dat vrouwen na de Guldensporenslag voor het eerst in Europa belangrijke posities konden bekleden? Ik vind dat een hoogtepunt uit de Vlaamse geschiedenis. En ja, daar ben ik trots op.”
Het is totale onzin dat de Guldensporenslag een simpele tegenstelling was van het volk vs. de elite. In het populisme is romantisering van het heden en verleden ingebakken. Niet alleen is er een strijd, maar het gaat om een homogene groep ("het volk") versus een andere homogene groep ("de elite"). Het populistisch kader wordt vervolgens in het verleden geprojecteerd.
De wortels van dit denken heeft zijn wortels in de Romantiek. Deze stond een vorm van manicheïsme voor, dat de kosmos ziet als de tegenstelling tussen goed en kwaad. Historische gebeurtenissen worden afgebeeld als epische drama's en heroïsche gevechten. De Romantiek staat voor het revolutionaire, het beschuldigende, het individuele, het zekere en het machtige, maar ook voor het intuïtieve, het spontane, het eerlijke, het ideale, het ernstige, het uitzonderlijke en het pure. Dit vind je allemaal terug in het populisme.
Het conservatisme is daarentegen klassiek in het denken: het graduele, het verantwoordelijke, het institutionele, het sceptische en het bescheidene en ook het analytische, het bestudeerde, het beleefde, het realistische, het ironische, het alledaagse en het ambigue. In alles staat het populisme hier tegenover.
Een pleidooi voor conservatief populisme
Ik ga nu even advocaat van de duivel spelen en uitleggen waarom Dries Van Langenhove misschien toch zichzelf conservatief kan noemen, of beter gezegd, hoe Schild & Vrienden populisme kan verzoenen met het conservatieve denken. Ik heb al eerder tegen Dries Van Langenhove gezegd dat hij een ideoloog mist die een coherent verhaal van zijn beweging kan vormen. Gezien dat er geen andere kandidaten zijn, zal ik dat maar doen.
In mijn eerdere blog heb ik al gesignaleerd dat het klassiek-conservatisme een dilemma heeft: hoe de conservatieve gevoelens van heimwee en nostalgie kanaliseren in iets dat zowel behoudsgezind is als aangepast aan de nieuwe tijd? In die blog heb ik voornamelijk de weg van Bart De Wever besproken: dat van een modern conservatisme dat niet meer dat rigide, status-quo conservatisme voorstaat van Edmund Burke, maar dat geworteld is in meer veranderlijke neotradities en het bestaan an sich.
Schild & Vrienden staat voor een andere weg. Zij vervoegen Génération Identitaire en andere radicaal-rechtse jongerenbewegingen die actie willen ondernemen. Zij zijn niet geïnteresseerd in politiek, een instituut waarvan ze weten dat daar niet de echte macht ligt. Nee, zij voeren de strijd in het publiek debat en voor de harten en geesten van het volk. Zij doen dit door agendasetting. Het is net daarom dat het establishment hen van Facebook willen verbannen: dan kan het establishment de verspreiding van die uitdagende ideeën beknotten.
Rutger Bregman van het linkse De Correspondent (een onbevlekte bron) maakt de analyse dat radicalen Politiek met hoofdletter P voeren, dat als bedoeling heeft het Raam van Overton te verschuiven:
In mijn eerdere blog heb ik al gesignaleerd dat het klassiek-conservatisme een dilemma heeft: hoe de conservatieve gevoelens van heimwee en nostalgie kanaliseren in iets dat zowel behoudsgezind is als aangepast aan de nieuwe tijd? In die blog heb ik voornamelijk de weg van Bart De Wever besproken: dat van een modern conservatisme dat niet meer dat rigide, status-quo conservatisme voorstaat van Edmund Burke, maar dat geworteld is in meer veranderlijke neotradities en het bestaan an sich.
Schild & Vrienden staat voor een andere weg. Zij vervoegen Génération Identitaire en andere radicaal-rechtse jongerenbewegingen die actie willen ondernemen. Zij zijn niet geïnteresseerd in politiek, een instituut waarvan ze weten dat daar niet de echte macht ligt. Nee, zij voeren de strijd in het publiek debat en voor de harten en geesten van het volk. Zij doen dit door agendasetting. Het is net daarom dat het establishment hen van Facebook willen verbannen: dan kan het establishment de verspreiding van die uitdagende ideeën beknotten.
Rutger Bregman van het linkse De Correspondent (een onbevlekte bron) maakt de analyse dat radicalen Politiek met hoofdletter P voeren, dat als bedoeling heeft het Raam van Overton te verschuiven:
"Janmaat probeerde zijn leven lang het Raam van Overton te verschuiven. Een klassieke strategie hiervoor is om dingen te roepen die zo schokkend en radicaal klinken dat iets minder radicale ideeën ineens best redelijk klinken. Oftewel: om van iets radicaals iets redelijks te maken, moet je nog radicaler worden. Dit kan ook een effectieve mediastrategie zijn: je uitspraken worden nieuws omdat ze bizar zijn, niet omdat je ze goed hebt onderbouwd. Donald Trump in de VS en Geert Wilders in Nederland beheersen deze kunst als geen ander. Ze worden lang niet altijd serieus genomen, maar trekken het Raam van Overton ondertussen wel hun kant op. (...) Wie Janmaat en Wilders als mislukte politici beschouwt – omdat ze nauwelijks directe macht hebben uitgeoefend – staart zich dan ook blind op de politiek met kleine letter."
Trump, Wilders & co. genieten niet alleen steun bij radicalen maar ook bij gewone conservatieven. Jonathan Haidt verklaart dit op basis van onderzoek naar autoritair-rechts:
De enige reden waarom de tuin in brand staat, is omdat sinds mei '68 de elite van onze samenleving links-liberaal is. Zoals Benno Bernard het eloquent samenvatte: "Het probleem van mei ’68 is niet mei ’68, maar wel dat mei ’68 nu al vijftig jaar duurt". Dit is in tegenstelling tot de tijden van Burke, toen de elite conservatief was en conservatieven konden vertrouwen in de mensen die de instellingen bevolkten. Dat is door de mars door de instellingen van de neomarxisten niet meer gegarandeerd. Deze betonrot betekent ook dat het conservatisme de instellingen, en de elite die deze bevolken, frontaal moet aanvallen. Vooralsnog beperkt deze aanval zich tot de nieuwlichterij, zoals het gelijkekansencentrum Unia.
De enige kracht van het conservatisme ligt dan buiten de elite, buiten de instellingen, bij de basis, het volk. Daarom dat N-VA ook niet vies is van wat agendasetting. Theo Francken bypasses de mainstream media en communiceert direct via Twitter en Facebook. Bart De Wever gooit af en toe de knuppel in het hoenderhok, wettende dat links getriggered zal worden en weken over zal zaniken. Het zal De Wever worst wezen, het is de gewone man/vrouw in de straat die het moet lezen. N-VA voert een Gramsciaanse guerrilla, zo noemde zijn woordvoerder het, het terugwinnen van de culturele hegemonie.
Het is zeer belangrijk dat als links N-VA aanvalt, zij met een tegendiscours komt dat volgens Cas Mudde populistisch in het verweer gaat: "wij vertolken de gewone man/vrouw in de straat", "wij vertolken het gezond verstand", "zij zijn wereldvreemd", "vertrouw de linkse media niet" en tutti quanti. Conservatieven moeten wel kracht putten uit het volk als de elite verloren is. Dan is het volk de redding in plaats van het probleem dat geketend moet worden.
Het conservatief populisme worstelt met kinderziektes. Het is een hele primordiale beweging die teert op basale sentimenten. De lijn tussen een beschermende en een bevooroordeelde houding, tussen een polemische en een demagogische stijl, tussen cultureel en etnisch nationalisme, is dun. Een conservatief populistische beweging dient dan ook streng de grenzen van het discours te bewaken en extreemrechtse elementen uit de beweging gooien. Dat is wat N-VA ook deed met jongerenondervoorzitter Dylan Vandersnickt.
Dat is het lot van het conservatief populisme: het bevindt zich op de grens van het gematigd conservatisme en het fascisme/nazisme en dit vergt een continue evenwichtsoefening. Zonder een leidersfiguur en een ideoloog als adviseur, kapseist conservatief populisme onherroepelijk richting extreemrechts.
Flirten met extreemrechts
Als Schild & Vrienden het spel goed speelt, kan het uitgroeien tot een beweging die veel jonge misnoegde stemmen kan samenbrengen. Zoals altijd zijn zij zelf hun grootste vijand. Er zijn momenten waar Schild & Vrienden geen duidelijkheid schept over hun positie ten aanzien van extreemrechts.
Officieel wijzen Schild & Vrienden het etnisch nationalisme af. Maar indien ik vraag om te distantiëren van comments uit de white supremacist beweging, dan geeft Dries Van Langenhove niet thuis. Nochtans als ik een comment zou krijgen van een persoon met de weinig verhullende naam Rassen Kriege (wie wil weten wat voor persoon dat is, check zijn Twitter, deze persoon heeft enkele dagen geleden nog een antisemitische tweet geretweet), zou ik zeer snel zijn met een distantiëring. En dan zwijg ik nog maar van de steun die hij krijgt van personen met Pepe als profiel.
Een andere Twitteraar postte een Facebook-foto van een Schild & Vrienden lid die wat lijkt op een Hitlergroet maakte. Dries Van Langenhove beweerde dat dit een linkse leugen was. Hij beweerde ook dat deze foto op een ongelukkig moment was getrokken, hij vergeleek het met het nemen van een WC-rol in de Colruyt. Waarom dit lid deze foto nam als profielfoto, blijft hij het antwoord schuldig. Uit interne bron weet ik dat deze persoon eerder ter sprake kwam en men overwoog hem uit de beweging te zetten, maar dat Dries zich hiertegen verzette.
Noot: Dries Van Langenhove heeft aan mij duidelijk gemaakt dat de persoon die de Hitlergroet lijkt te maken (ondertussen wordt het opgepikt door BV-Twitteraars) nooit ter sprake is gekomen bij Schild & Vrienden, en dat er nooit enig sprake was van uitzetting. Hij veroordeelt de bewering in deze blog als leugenachtig. Volgens hem bewijst ook de volledige foto dat het geen Hitlergroet is.
Er zijn ook geruchten dat in de Facebookgroep van Schild & Vrienden gore memes gepost worden. Of hier iets van klopt, kan ik niet verifiëren. Ik kan alleen erop wijzen dat wijlen Dylan Vandersnickt van Schild & Vrienden in een mediastorm kwam omdat hij een wansmakelijke cartoon postte. Was dit éénmalig of is dit endemisch voor de memecultuur binnen Schild & Vrienden?
Ook bij de actie aan het Gravensteen ging het er onstuimig aan toe. Schild & Vrienden riepen ook leuzen als "Linkse ratten, rol uw matten!". Dries Van Langenhove zegt in het De Morgen interview het volgende hierover: "Ik heb verschillende keren herhaald dat niemand van ons geweld mocht gebruiken. Zelfs niet als ze ons zouden uitschelden of slaan. Wij hebben niets gedaan, alleen een spandoek voor open grenzen naar beneden gehaald."
Wat onder de noemer geweld valt, is voor discussie vatbaar, maar Dries Van Langenhove neemt een loopje met de waarheid hier. Schild & Vrienden haalden de spandoek niet alleen neer, ze verscheurden het. Dat zei hij ook triomfantelijk voor de camera's van Pano. Een conservatief vindt privaat bezit een heilig goed dat niemand mag afpakken of beschadigen. Voor Dries Van Langenhove hangt dat af van je politieke kleur. Geweld is inderdaad zoals Joël De Ceulaer zegt een graadmeter voor extremisme. Zelfverdedigingscursussen lijken mij niet alleen om fit te blijven. In hoeverre Schild & Vrienden bereidt is tot geweld, is mij niet geheel duidelijk.
Dries Van Langenhove zegt dat hij nochtans heel voorzichtig is:
Conclusie
Schild & Vrienden en hun leider Dries Van Langenhove stelt zich voor als conservatief. Dat klopt slechts ten dele, zij zijn conservatief populistisch. Op verscheidene punten wijken zij af van het klassiek conservatisme.
Het is een feit dat het klassiek conservatisme geen antwoord biedt op de huidige maatschappelijke ontwikkelingen. Er is een interne ideologische strijd aan de gang tussen jonge en oude conservatieven en tussen gematigden en radicalen. Schild & Vrienden positioneert zich aan één van deze zijden. Het is koffiedik kijken wie er zal winnen.
De belangrijkste take-home message is dat het conservatisme een huis is met vele kamers. Dit pluralisme dient ook erkend te worden, zowel door de huisgenoten als door de buitenstaanders (iets waar Joël De Ceulaer voornamelijk moeite mee heeft). Er is de neiging onder conservatieven om aan scherpslijperij te doen en te bepalen wie conservatief is en wie niet. Het conservatisme is geen homogene ideologie met een duidelijk afgelijnde set aan doctrines. Het is een praxis dat onderhevig is aan interpretatie. Het conservatief populisme is één interpretatie, het klassiek-conservatisme is er nog één en de conservatiefdemocratie is er ook één. De discussie wat het conservatisme dan juist is, is nog maar net begonnen.
PS: Vanuit de hoek van Schild & Vrienden krijg ik veel bagger om mij heen. Dries Van Langenhove heeft mij gevraagd bepaalde stukken uit mijn blog te verwijderen. Terechte onjuistheden die hij mij heeft gesignaleerd heb ik natuurlijk verbeterd, maar na dubbelchecking blijf ik achter mijn bewering staan dat Schild & Vrienden niet-koosjere figuren heeft. Het is dan ook aan mij bevestigd en zelfs gesteld dat ik nog heel voorzichtig ben geweest. De reacties zijn voorspelbaar populistisch: ik word als vijand bestempeld, als geen haar beter dan de liegende linkse pers, als een landverrader en zoveel meer. Anderen hebben mij toevertrouwd dat ze zich geïntimideerd voelen door Schild & Vrienden. De oproep van Dries om een stukken uit mijn blog te verwijderen en aan Maarten Boudry om zijn tweet te verwijderen, overschrijdt een grens. Dit is een oproep tot censuur en daarmee valt Dries Van Langenhove buiten het democratisch kader. Ik krijg ook reacties dat er gematigden en radicalen zijn binnen Schild & Vrienden, en dat het gedrag van leider Dries Van Langenhove zeker niet representatief is. Ik kan dit alleen maar betreuren.
PSS: Ondertussen reageert links voorspelbaar: alles en iedereen is fascist, extremist, enz. Sinds de jaren '90 zijn de uniefs, de media en de politiek naar links opgeschoven. De AVV-VVK krant werd De Standaard, deze en andere kranten bepaalden sindsdien de morele standaarden van het debat. Critici van multiculturalisme en immigratie werden uitgemaakt voor racisten. Dit duwt rechts underground, richting het internet. Dit cumuleerde in de overwinning van het Blok van 2004. I.p.v. de ventiel van de frustratie open te draaien, gingen de media juist in overdrive. Gematigde rechtse stemmen werden geassocieerd met VB en verbannen. Nu tapt N-VA in het potentieel van VB, en komen rechtse internetbewegingen als paddenstoelen in de mainstream. Mevr. Schoeters denkt dat alles de schuld is van de sociale media en weigert de bijdrage van haar en andere linksen onder ogen te komen. Hoe harder mensen zoals Bart De Wever, Theo Francken en Thierry Baudet worden gedemoniseerd als fascisten, nazi's, populisten, racisten en andere pejoratieven, hoe sterker dat ze worden. Maar wat baten kaars en bril, als de linkse uil niet zien en lezen wil?
"Status quo conservatives are not natural allies of authoritarians, who often favour radical change and are willing to take big risks to implement untested policies. This is why so many Republicans—and nearly all conservative intellectuals—oppose Donald Trump; he is simply not a conservative by the test of temperament or values. But status quo conservatives can be drawn into alliance with authoritarians when they perceive that progressives have subverted the country’s traditions and identity so badly that dramatic political actions (such as Brexit, or banning Muslim immigration to the United States) are seen as the only remaining way of yelling ‘Stop!’. Brexit can seem less radical than the prospect of absorption into the ‘ever closer union’ of the EU."Conservatieven worden vaak vergeleken met tuinmannen die via voorzichtig water geven de tuin (samenleving) willen doen groeien. Maar als de hele tuin in brand staat, komt de conservatief niet toe met een gietertje. Dan moet die wel de tuinslang nemen. Ik denk dat dit de voornaamste ondersteuning is voor het conservatief populisme: desperate times require desperate measures, en dus dient het conservatisme overstappen naar meer radicale methodes. Het behoud van de samenleving staat voor het conservatisme boven alles.
De enige reden waarom de tuin in brand staat, is omdat sinds mei '68 de elite van onze samenleving links-liberaal is. Zoals Benno Bernard het eloquent samenvatte: "Het probleem van mei ’68 is niet mei ’68, maar wel dat mei ’68 nu al vijftig jaar duurt". Dit is in tegenstelling tot de tijden van Burke, toen de elite conservatief was en conservatieven konden vertrouwen in de mensen die de instellingen bevolkten. Dat is door de mars door de instellingen van de neomarxisten niet meer gegarandeerd. Deze betonrot betekent ook dat het conservatisme de instellingen, en de elite die deze bevolken, frontaal moet aanvallen. Vooralsnog beperkt deze aanval zich tot de nieuwlichterij, zoals het gelijkekansencentrum Unia.
De enige kracht van het conservatisme ligt dan buiten de elite, buiten de instellingen, bij de basis, het volk. Daarom dat N-VA ook niet vies is van wat agendasetting. Theo Francken bypasses de mainstream media en communiceert direct via Twitter en Facebook. Bart De Wever gooit af en toe de knuppel in het hoenderhok, wettende dat links getriggered zal worden en weken over zal zaniken. Het zal De Wever worst wezen, het is de gewone man/vrouw in de straat die het moet lezen. N-VA voert een Gramsciaanse guerrilla, zo noemde zijn woordvoerder het, het terugwinnen van de culturele hegemonie.
Het is zeer belangrijk dat als links N-VA aanvalt, zij met een tegendiscours komt dat volgens Cas Mudde populistisch in het verweer gaat: "wij vertolken de gewone man/vrouw in de straat", "wij vertolken het gezond verstand", "zij zijn wereldvreemd", "vertrouw de linkse media niet" en tutti quanti. Conservatieven moeten wel kracht putten uit het volk als de elite verloren is. Dan is het volk de redding in plaats van het probleem dat geketend moet worden.
Het conservatief populisme worstelt met kinderziektes. Het is een hele primordiale beweging die teert op basale sentimenten. De lijn tussen een beschermende en een bevooroordeelde houding, tussen een polemische en een demagogische stijl, tussen cultureel en etnisch nationalisme, is dun. Een conservatief populistische beweging dient dan ook streng de grenzen van het discours te bewaken en extreemrechtse elementen uit de beweging gooien. Dat is wat N-VA ook deed met jongerenondervoorzitter Dylan Vandersnickt.
Dat is het lot van het conservatief populisme: het bevindt zich op de grens van het gematigd conservatisme en het fascisme/nazisme en dit vergt een continue evenwichtsoefening. Zonder een leidersfiguur en een ideoloog als adviseur, kapseist conservatief populisme onherroepelijk richting extreemrechts.
Flirten met extreemrechts
Als Schild & Vrienden het spel goed speelt, kan het uitgroeien tot een beweging die veel jonge misnoegde stemmen kan samenbrengen. Zoals altijd zijn zij zelf hun grootste vijand. Er zijn momenten waar Schild & Vrienden geen duidelijkheid schept over hun positie ten aanzien van extreemrechts.
Officieel wijzen Schild & Vrienden het etnisch nationalisme af. Maar indien ik vraag om te distantiëren van comments uit de white supremacist beweging, dan geeft Dries Van Langenhove niet thuis. Nochtans als ik een comment zou krijgen van een persoon met de weinig verhullende naam Rassen Kriege (wie wil weten wat voor persoon dat is, check zijn Twitter, deze persoon heeft enkele dagen geleden nog een antisemitische tweet geretweet), zou ik zeer snel zijn met een distantiëring. En dan zwijg ik nog maar van de steun die hij krijgt van personen met Pepe als profiel.
Een andere Twitteraar postte een Facebook-foto van een Schild & Vrienden lid die wat lijkt op een Hitlergroet maakte. Dries Van Langenhove beweerde dat dit een linkse leugen was. Hij beweerde ook dat deze foto op een ongelukkig moment was getrokken, hij vergeleek het met het nemen van een WC-rol in de Colruyt. Waarom dit lid deze foto nam als profielfoto, blijft hij het antwoord schuldig. Uit interne bron weet ik dat deze persoon eerder ter sprake kwam en men overwoog hem uit de beweging te zetten, maar dat Dries zich hiertegen verzette.
Noot: Dries Van Langenhove heeft aan mij duidelijk gemaakt dat de persoon die de Hitlergroet lijkt te maken (ondertussen wordt het opgepikt door BV-Twitteraars) nooit ter sprake is gekomen bij Schild & Vrienden, en dat er nooit enig sprake was van uitzetting. Hij veroordeelt de bewering in deze blog als leugenachtig. Volgens hem bewijst ook de volledige foto dat het geen Hitlergroet is.
Er zijn ook geruchten dat in de Facebookgroep van Schild & Vrienden gore memes gepost worden. Of hier iets van klopt, kan ik niet verifiëren. Ik kan alleen erop wijzen dat wijlen Dylan Vandersnickt van Schild & Vrienden in een mediastorm kwam omdat hij een wansmakelijke cartoon postte. Was dit éénmalig of is dit endemisch voor de memecultuur binnen Schild & Vrienden?
Ook bij de actie aan het Gravensteen ging het er onstuimig aan toe. Schild & Vrienden riepen ook leuzen als "Linkse ratten, rol uw matten!". Dries Van Langenhove zegt in het De Morgen interview het volgende hierover: "Ik heb verschillende keren herhaald dat niemand van ons geweld mocht gebruiken. Zelfs niet als ze ons zouden uitschelden of slaan. Wij hebben niets gedaan, alleen een spandoek voor open grenzen naar beneden gehaald."
Wat onder de noemer geweld valt, is voor discussie vatbaar, maar Dries Van Langenhove neemt een loopje met de waarheid hier. Schild & Vrienden haalden de spandoek niet alleen neer, ze verscheurden het. Dat zei hij ook triomfantelijk voor de camera's van Pano. Een conservatief vindt privaat bezit een heilig goed dat niemand mag afpakken of beschadigen. Voor Dries Van Langenhove hangt dat af van je politieke kleur. Geweld is inderdaad zoals Joël De Ceulaer zegt een graadmeter voor extremisme. Zelfverdedigingscursussen lijken mij niet alleen om fit te blijven. In hoeverre Schild & Vrienden bereidt is tot geweld, is mij niet geheel duidelijk.
Dries Van Langenhove zegt dat hij nochtans heel voorzichtig is:
"[...] het is ook niet eenvoudig om lid te worden van Schild & Vrienden. Dat kan alleen op voorspraak van bestaande leden, zodat we zeker weten dat je te vertrouwen bent. Anders bestaat het gevaar van infiltratie door tegenstanders en provocateurs. Voor je het weet brengt zo iemand een nazigroet om ons te beschadigen, en dan is onze reputatie om zeep.”In hoeverre Dries Van Langenhove dit in goeder trouw zegt (en niet gewoon voor de bühne), is mij niet geheel duidelijk.
Conclusie
Schild & Vrienden en hun leider Dries Van Langenhove stelt zich voor als conservatief. Dat klopt slechts ten dele, zij zijn conservatief populistisch. Op verscheidene punten wijken zij af van het klassiek conservatisme.
Het is een feit dat het klassiek conservatisme geen antwoord biedt op de huidige maatschappelijke ontwikkelingen. Er is een interne ideologische strijd aan de gang tussen jonge en oude conservatieven en tussen gematigden en radicalen. Schild & Vrienden positioneert zich aan één van deze zijden. Het is koffiedik kijken wie er zal winnen.
De belangrijkste take-home message is dat het conservatisme een huis is met vele kamers. Dit pluralisme dient ook erkend te worden, zowel door de huisgenoten als door de buitenstaanders (iets waar Joël De Ceulaer voornamelijk moeite mee heeft). Er is de neiging onder conservatieven om aan scherpslijperij te doen en te bepalen wie conservatief is en wie niet. Het conservatisme is geen homogene ideologie met een duidelijk afgelijnde set aan doctrines. Het is een praxis dat onderhevig is aan interpretatie. Het conservatief populisme is één interpretatie, het klassiek-conservatisme is er nog één en de conservatiefdemocratie is er ook één. De discussie wat het conservatisme dan juist is, is nog maar net begonnen.
PS: Vanuit de hoek van Schild & Vrienden krijg ik veel bagger om mij heen. Dries Van Langenhove heeft mij gevraagd bepaalde stukken uit mijn blog te verwijderen. Terechte onjuistheden die hij mij heeft gesignaleerd heb ik natuurlijk verbeterd, maar na dubbelchecking blijf ik achter mijn bewering staan dat Schild & Vrienden niet-koosjere figuren heeft. Het is dan ook aan mij bevestigd en zelfs gesteld dat ik nog heel voorzichtig ben geweest. De reacties zijn voorspelbaar populistisch: ik word als vijand bestempeld, als geen haar beter dan de liegende linkse pers, als een landverrader en zoveel meer. Anderen hebben mij toevertrouwd dat ze zich geïntimideerd voelen door Schild & Vrienden. De oproep van Dries om een stukken uit mijn blog te verwijderen en aan Maarten Boudry om zijn tweet te verwijderen, overschrijdt een grens. Dit is een oproep tot censuur en daarmee valt Dries Van Langenhove buiten het democratisch kader. Ik krijg ook reacties dat er gematigden en radicalen zijn binnen Schild & Vrienden, en dat het gedrag van leider Dries Van Langenhove zeker niet representatief is. Ik kan dit alleen maar betreuren.
PSS: Ondertussen reageert links voorspelbaar: alles en iedereen is fascist, extremist, enz. Sinds de jaren '90 zijn de uniefs, de media en de politiek naar links opgeschoven. De AVV-VVK krant werd De Standaard, deze en andere kranten bepaalden sindsdien de morele standaarden van het debat. Critici van multiculturalisme en immigratie werden uitgemaakt voor racisten. Dit duwt rechts underground, richting het internet. Dit cumuleerde in de overwinning van het Blok van 2004. I.p.v. de ventiel van de frustratie open te draaien, gingen de media juist in overdrive. Gematigde rechtse stemmen werden geassocieerd met VB en verbannen. Nu tapt N-VA in het potentieel van VB, en komen rechtse internetbewegingen als paddenstoelen in de mainstream. Mevr. Schoeters denkt dat alles de schuld is van de sociale media en weigert de bijdrage van haar en andere linksen onder ogen te komen. Hoe harder mensen zoals Bart De Wever, Theo Francken en Thierry Baudet worden gedemoniseerd als fascisten, nazi's, populisten, racisten en andere pejoratieven, hoe sterker dat ze worden. Maar wat baten kaars en bril, als de linkse uil niet zien en lezen wil?
Reacties