De toekomst van centrumlinks in Vlaanderen

Het voorzittersduel bij sp.a is afgelopen 1 mei beslecht. Er zijn geen winnaars of verliezers in het duel, enkel een nuchter verlies voor de sociaaldemocratie. Sp.a toont aan dat centrumlinks op sterven na dood is. Of niet?

Sp.a

Newsmonkey volgde Bruno Tobback en John Crombez door Vlaanderen. Het was triest: niet veel geïnteresseerden, het debat was bij wijle bitsig tot ronduit moddergooien.

Het is ronduit pijnlijk hoe Tobback is afgegaan. Niets blijft nog over van zijn aanstelling in 2011. Zelfs kopstukken laten hem in de steek: "Op de derde rij zit Freya Van den Bossche ostentatief op haar smartphonete tokkelen telkens Tobback aan het woord is". Verscheidene (ex-)prominenten hebben hun steun toegezegd aan Crombez. Crombez is duidelijk de volgende voorzitter. Met hem zou de partij vernieuwen.

Een uitspraak van Tobback vertegenwoordigt het dillema van sp.a: “Ik wil mij niet links op de pechstrook parkeren. Wij zijn een partij die ook centrumkiezers moet blijven aanspreken”. Terwijl Crombez voluit de linkse kaart trekt, beseft hij niet de consequenties.

Op 30 november bij de aanvang van Crescendo, schreef ik in een blog de gevaren van dit opbod bij links. Bij competitie onder linkse partijen wint niemand, zeker sp.a niet. Groen en PVDA+ zijn nog bestuurlijk maagd, ze hebben nog niet of lang geleden in de regering gezeten. Sp.a is dat niet en men hamert op de torenhoge verantwoordelijkheid zij hebben voor de saneringen van vandaag.

Toch heeft Crombez af en toe een centristische reflex (tic?): na maandenlang achterna hollen van de vakbonden en (extreem)links heeft hij eindelijk het licht gezien. Hij vindt het warm water opnieuw uit: de belastingen op arbeid moeten 10% omlaag. Maar hier komt de aap uit de mouw, de dooddoener grote vermogens drijft weer boven. Een wereldberoemde wetenschapper zei ooit: waanzin is hetzelfde doen en een ander resultaat verwachten. Hetzelfde met vermogens(winst)belasting: kapitaalvlucht is het enige resultaat.

Maar is Crombez de nieuwe Messias? Tine Peeters bij De Morgen herkent een patroon bij de voorzittersverkiezingen: het opkloppen en ophemelen van de nieuwe voorzitter en dan keihard neerhalen bij zijn falen. Crombez, Tobback, Gennez, allen torsen het gewicht mee van jarenlange regeringsdeelname. Geen enkele voorzitter kan deze perceptie teniet doen.

Hoe wanhopig sp.a is, is gedemonstreerd door het recent opvrijen van Groen onder de vorm van een kartel. Termont in Het Laatste Nieuws gelooft er alvast in, 30% zou haalbaar zijn met de onvermijdelijke SuperJohn als voorzitter. Van Brempt heeft Termont ook overtuigd. De val kwam dan ook bijzonder hard aan wanneer zowel Almaci als Calvo hen bedankten. Zij weten evengoed dat sp.a aan een strijd tot de dood bezig is, en probeert te parasiteren op het succes van Groen.

Kortom, sp.a is stervend. De deur van centrumlinks staat dus wagenwijd open.

VlaPro of SD&P?

In de Vlaamse Volksbeweging is het aan het rommelen. Enkelen van de VVB zijn niet tevreden over N-VA. Erik D'hamers en Mark Van Mullem (gesteund door Tom Garcia) geloven in VlaPro, een Vlaams-progressieve beweging. Als de beweging van de grond schiet, willen ze een partij vormen.

Jeroen Verhelst in DeWereldMorgen geeft het initiatief kans op succes. VlaPro zou Vlaamsgezindheid loskoppelen van het rechts-conservatieve imago. Tegelijkertijd koppelt ze sociaal-progressief zijn los van het belgicisme.

Mijn voorspelling is even positief. In 2019 na zware besparingen en sociale onrust zal links terug relevant worden. Ideaal om een linkse partij op te richten. Met hun Vlaamsgezindheid vervullen ze een niche die vrijkwam sinds de neergang van Spirit/Vl.Pro/SLP.

Ik heb een aantal raadgevingen. De competitie zal moordend zijn. VlaPro zal moeten opboksen tegen de traditionele linkse partijen. Als sp.a het centrumlinkse pad verlaat, dan kan VlaPro dat gat opvullen. VlaPro kan dus best met een realistisch verhaal afkomen. Zij zetten zich dus het best af tegen het idealistisch verhaal van PVDA+ en Groen. VlaPro zou dus een discours volgen met het oogmerk van regeringsdeelname. Daarmee kunnen ze de sp.a kiezer als de linkse CD&Ver mee bekoren. Als zij zich opwerpen als hét Vlaams-sociaal tegengewicht van N-VA dan zullen ze succesvol zijn.

Er zijn wel kapers op de kust, SD&P, de afscheurpartij van de lokale afdeling sp.a-Aalst zijn er ook nog. Ze zullen de term "afscheurpartij" niet graag horen, want het was Tobback die SD&P afscheurde van sp.a en niet andersom. De beginselverklaring van SD&P is veelbelovend:
"15. SD&P heeft geen angst om ongecomplexeerd, maar tegelijk ook niet bekrompen te verwijzen naar onze Vlaamse eigenheid. Vlaanderen is de regio waarin wij leven en in de eerste plaats verantwoordelijkheid dragen. Vlaanderen is een erg belangrijk bestuursniveau geworden de voorbije decennia. SD&P wil positief en progressief inspelen op de kansen die Vlaanderen biedt waarbij het samenleven in België, Europa en daarbuiten waardevol blijft."
VlaPro zal dus competitie ondervinden van SD&P. Het gematigd Vlaamsgezind verhaal kan belgicistische sp.a en CD&V kiezers meer bekoren dan VlaPro. Het risico bestaat dus dat beide in dezelfde vijver gaan vissen. De enigste oplossing is dus kartelvorming.

Conclusie

Sp.a kiest met Crombez voor links en dus de neergang. Daarmee creëert men een opportuniteit voor een centrumlinkse partij. VlaPro en SD&P kunnen die opportuniteit nemen, liever samen dan apart. Misschien wordt het tijd dat het duo VlaPro-SD&P sp.a vervangt.

Reacties