De doordenker bij Knack die ik vandaag ga bekritiseren is Luk Rykaert van B-Plus. Luk Rykaert valt het confederalisme frontaal aan: het is inefficiënt en ondemocratisch. In zijn betoog maakt hij tegenstrijdige uitspraken en geeft geen echt alternatief.
Confederatie: do's-and-don'ts
Rykaert stelt dat confederalisme niet werkt. Ten eerste omdat confederalisme uiteindelijk overgaat in federalisme, ten tweede omdat de EU duidelijk niet werkt en ten derde omdat N-VA eigenlijk separatisme wilt en dit leidt tot een Belgische vechtscheiding. Ten vierde heeft N-VA bewezen dat het federalisme werkt (zijn vijfde argument van de steun van het separatisme bespreek ik later).
Het is historisch correct dat de meeste confederale staten uiteindelijk evolueren naar een federatie. Dit is voor België niet het geval, het vertrekt juist vanuit die positie! Confederalisme voor België zal hoe dan ook eerder leiden naar separatisme dan naar federalisme.
De EU werkt niet dat is correct. Of EU een confederatie is laat ik in het midden. Confederatie impliceert dat de staten soeverein blijven en elke vorm van samenwerking door een verdrag wordt geregeld. In een eerdere blog betoogde ik dat de EU-lidstaten de facto suzerein zijn. De verdragen dekken allang niet meer alle bronnen van samenwerking, hedendaags wordt wetgeving vanuit de Europese Commissie opgelegd aan de lidstaten (die dan maar moeten schikken). Rykaert is correct dat de pseudoconfederale werking van de EU (d.w.z. het vetorecht dat elke lidstaat heeft) alles doet vastlopen. Te veel staten maakt samenwerking onmogelijk. België daarentegen zal er te weinig hebben zodat één deelstaat de andere kan dwarsbomen.
Het logisch gevolg is inderdaad dat confederalisme een tussenstap maar kan zijn, puur om de bittere pil van devolutie te laten slikken voor Wallonië. N-VA heeft daar nooit een geheim van gemaakt, Rykaert lijkt dus dwaas om dit als argument op te werpen. Natuurlijk is de werkelijke reden van dit argument niet meer dan een opportuniteit om de lezer angst aan te jagen. Separatisme leidt tot onrust. Separatisme leidt tot economische crisis. Separatisme leidt tot een vechtscheiding. Nochtans hoeven die drie dingen niet te gebeuren. Het hangt voornamelijk af van de echtgenoten: als er eentje aan het huwelijk blijft vastklampen zal de brute scheiding diepe wonden slagen en tot wrevel leiden. Ik zie voornamelijk dat ten zuiden van de taalgrens de geesten nog moeten rijpen.
Rykaert ziet ook geen noodzaak voor confederalisme want N-VA bewijst zelf dat het Belgisch federalisme werkt. Ironisch genoeg staat dit haaks op een opinie die B-Plusser Luc Van der Kelen schreef over het Belgisch federalisme. Alhoewel ik grondig oneens ben met de oplossing van Luc Van der Kelen, kan ik zijn analyse enkel beamen. Het Belgisch federalisme kraakt langs alle kanten. De middelpuntvliedende krachten tussen de gemeenschappen kunnen wel verzwegen worden maar dit is geen ontkenning van hun bestaan. Het N-VA heeft enkel de levensduur van België met een legislatuur verlengt, puur uit economische noodzaak. Vroeg of laat steken ze de kop op en zal er knopen gehakt moeten worden. Rykaert is dus in tegenstelling tot Van der Kelen een communautair negationist, iemand die zijn kop in het zand steekt.
Het is ook frappant dat Rykaert het prestige van België aanvoert voor pro-federalisme. Dit is een regelrechte giller want België maakt zich continu belachelijk door het communautair gekibbel. Niemand begrijpt waarom België niet splitst. Niemand behalve een paar negationisten bij een belgicistisch clubje als B-Plus.
Cijferfetsjisme en democratische goochelarij
Het tweede luik van Rykaerts argumentatie is van economische en democratische aard. Confederalisme is inefficiënt (alles verdubbelt) met alles ultiem voorbeeld de spoorwegen. Ook is er een democratisch deficit want daardoor verdwijnt de Kamer en worden ministers niet meer verkozen.
Reykaert neemt een loopje met de waarheid. N-VA wilt heus geen confederale staat puur omdat dit efficiënt zou zijn. Het zou mooi meegenomen zijn maar het is geen kernvoorwaarde. Wat wel een kernvoorwaarde zou zijn, zijn de verminderde transfers. Daar ligt de winst: 8 tot 16 miljard (afhankelijk van de berekeningswijze). Dit zijn 8-16 miljard waarover Vlamingen geen zeggenschap hebben. 8-16 miljard die totaal niet-transparant zijn en een democratie onwaardig is.
Het is trouwens de mate van heterogeniteit tussen regio's die maakt of een splitsing efficiënt is. Maatwerk is het sleutelwoord hier, kleinere staten kunnen doeltreffend hun beleid afspiegelen aan de noden van het volk. Een studie van Credit Suisse bepleit ook voor kleinere staten. Ook Deutsche Bank stelt dat Vlaanderen +37% welvarender wordt bij een splitsing.
Belgicististen hekelden altijd al het Vlaams-centennationalisme en wreven de Vlamingen een gebrek aan solidariteit. De zaak is een karikatuur die een gebrek aan argumentatie aantoont: transfers worden gehekeld door hun niet-transparantie en democratisch deficit. Het is dan ook ironisch dat Rykaert aan centenbelgicisme doet: kil efficiëntie-denken, cijferfetisjisme en boekhouderslogica. Als we de redenering van de centenbelgicisten doortrekken, waarom zouden we bv. niet fusioneren met Nederland en Luxemburg als dit efficiënter is? Het antwoord zal nee zijn want economische argumenten zijn vaak niet doorslaggevend, culturele en democratische wel.
Alhoewel democratisch... Belgicisten moeten hier beter hun best doen. Rykaert stelt dat confederale staten een democratisch deficit hebben. Stel je voor, in een confederale staat wordt de regering paritair samengesteld met Vlaamse en Waalse ministers. De Vlamingen zouden een Waalse minister niet kunnen wegstemmen (en vice versa). Alleen... Deze situatie bestaat vandaag al. Dit is natuurlijk omdat België de facto een confederale staat is met al vetorechten van elke deelstaat (belangenconflicten en grendelwetten) en een paritair samengestelde regering.
Het probleem is natuurlijk dat België toch nog een paar federale kenmerken vertoont (een Kamer maar zonder federale kieskring, dat laatste bespreken zou een aparte blog vergen). Ironisch genoeg hekelt Reykaert de economische inefficiëntie maar blijft hij blind voor de efficiëntiewinst die gewonnen kan worden als de Kamer wordt afgeschaft. Dat zijn 150 mandaten bespaard en een veelvoud aan personeel. De Senaat als overlegorgaan tussen deelstaten kan dan zijn volwaardige rol vervullen.
Qua democratisch deficit zal een confederaal België niet beter noch slechter zijn dan het huidig federaal België.
Brussels-regionalisme als laatste stok achter de deur
Een laatste strohalm voor belgicisten (en een struikelblok voor separatisten) is Brussel. Rykaert zwaait met de identiteit van de Brusselaars die zich noch Vlaming noch Waal voelen.
Ironie bis, in het belgicistisch discours worden separatistische Vlamingen aangewreven dat ze een klein-provinciaalse mentaliteit hebben, boerenpummels die niet vanonder hun kerktoren vandaan kunnen kruipen. Er wordt gezwaaid met een hellend-vlakdrogreden dat indien Vlaanderen onafhankelijk wordt, niets belet dat de andere provincies zich van elkaar afscheuren.
Als het gaat over Brussel zijn zulke stigma's weg. Weg hellende vlakken, weg provincialisme. Brusselaars zijn bijna een apart ras, en eentje die boven het communautair gekibbel staan. Brussel is het cement van België (theatraal noemt Luc Van der Kelen Brussel de hart en ziel van België) en kan maar best versterkt worden. Het wordt lachwekkender als Rykaert huilt dat men Brusselaars een Vlaamse of Waalse nationaliteit opdringt (wat hebben de belgicisten de afgelopen 185 jaar dan gedaan?).
Rykaert blaast ook warm en koud. Je hebt enerzijds de Brusselse identiteit en anders de volgens hem kosmopolitische realiteit. Dit zijn twee conflicterende begrippen. Kosmopolitisme wast alle naties uit en roept de wereld uit tot één groot dorp. Brussels-regionalisme zet zich daartegen af en verklaart zich als derde deelstaat met een eigen identiteit.
Feit is dat beide waar zijn. Er is wel degelijk een identiteitscrisis in Brussel. Dertig procent van de Brusselaars identificeert zich eerder met Brussel dan Vlaanderen of Wallonië. Het contrast is groot met de politici, in Wallonië wordt er ongrondwettelijk gesproken van de Federatie Wallonië-Brussel. De reactie van de Brusselse politici? Nul. In Brussel is de elite éénzijdig francofoon. Zij nemen de Brusselse identiteitsvorming niet serieus en zien het enkel als een hefboom om Brussel los te weken van Vlaanderen.
De vraag is hoe dit opflakkerend Brussels-regionalisme is gekomen. De oorzaken zijn veel: mogelijk is het een afzettingsidentiteit, Brusselaars die zich afzetten van het gekrakeel tussen Franstaligen en Vlamingen en zich als Brusselaar uitroepen. Een andere oorzaak is dat veel van de Brusselaars allochtonen zijn en totaal geen binding hebben met Vlaanderen en Wallonië. Zonder Leitkultur kunnen ze ook niet integreren. Dit verklaart het fenomeen van Nederlandstaligen die zich geen Vlaming noemen.
Dit zijn geen argumenten tegen confederalisme. Dit zijn argumenten voor en tegen de validiteit van Brussel als een aparte entiteit.Naar mijn bescheiden mening kan het Brussels Gewest best ophouden van bestaan. Brussel wordt een gebied waar zowel de Vlaamse als de Waalse deelstaat zeggenschap hebben. Voor de persoonsgebonden bevoegdheden is er best een Brusselkeuze naar N-VA-model. Voor de territoriale bevoegdheden krijgen de deelstaten gedeeltelijk zeggenschap. De andere bevoegdheden (ik denk aan MIVB) worden overgeheveld naar Brussel-stad (die dan ook de 19 baronieën opslorpt).
Conclusie
Rykaert geeft een zwak, incoherent verhaal om toch voor Belgisch federalisme te pleiten. Zijn verhaal is dan ook een zandkasteel dat makkelijk in elkaar zakt. Het dient enkel om zand in de ogen te strooien van de Vlamingen. Rykaert schiet vaak ook nog in zijn eigen voet.
Vlaams-nationalisme is intellectueel beter onderbouwd dan belgicisme. Belgicisme is dan ook krampachtig vasthouden aan de status-quo, verpakt met halve onwaarheden en hele leugens. Niet moeilijk dat hun betoog met haken en ogen vastkleven en bij de minste zucht als een kaartenhuis in elkaar zakt.
Confederatie: do's-and-don'ts
Rykaert stelt dat confederalisme niet werkt. Ten eerste omdat confederalisme uiteindelijk overgaat in federalisme, ten tweede omdat de EU duidelijk niet werkt en ten derde omdat N-VA eigenlijk separatisme wilt en dit leidt tot een Belgische vechtscheiding. Ten vierde heeft N-VA bewezen dat het federalisme werkt (zijn vijfde argument van de steun van het separatisme bespreek ik later).
Het is historisch correct dat de meeste confederale staten uiteindelijk evolueren naar een federatie. Dit is voor België niet het geval, het vertrekt juist vanuit die positie! Confederalisme voor België zal hoe dan ook eerder leiden naar separatisme dan naar federalisme.
De EU werkt niet dat is correct. Of EU een confederatie is laat ik in het midden. Confederatie impliceert dat de staten soeverein blijven en elke vorm van samenwerking door een verdrag wordt geregeld. In een eerdere blog betoogde ik dat de EU-lidstaten de facto suzerein zijn. De verdragen dekken allang niet meer alle bronnen van samenwerking, hedendaags wordt wetgeving vanuit de Europese Commissie opgelegd aan de lidstaten (die dan maar moeten schikken). Rykaert is correct dat de pseudoconfederale werking van de EU (d.w.z. het vetorecht dat elke lidstaat heeft) alles doet vastlopen. Te veel staten maakt samenwerking onmogelijk. België daarentegen zal er te weinig hebben zodat één deelstaat de andere kan dwarsbomen.
Het logisch gevolg is inderdaad dat confederalisme een tussenstap maar kan zijn, puur om de bittere pil van devolutie te laten slikken voor Wallonië. N-VA heeft daar nooit een geheim van gemaakt, Rykaert lijkt dus dwaas om dit als argument op te werpen. Natuurlijk is de werkelijke reden van dit argument niet meer dan een opportuniteit om de lezer angst aan te jagen. Separatisme leidt tot onrust. Separatisme leidt tot economische crisis. Separatisme leidt tot een vechtscheiding. Nochtans hoeven die drie dingen niet te gebeuren. Het hangt voornamelijk af van de echtgenoten: als er eentje aan het huwelijk blijft vastklampen zal de brute scheiding diepe wonden slagen en tot wrevel leiden. Ik zie voornamelijk dat ten zuiden van de taalgrens de geesten nog moeten rijpen.
Rykaert ziet ook geen noodzaak voor confederalisme want N-VA bewijst zelf dat het Belgisch federalisme werkt. Ironisch genoeg staat dit haaks op een opinie die B-Plusser Luc Van der Kelen schreef over het Belgisch federalisme. Alhoewel ik grondig oneens ben met de oplossing van Luc Van der Kelen, kan ik zijn analyse enkel beamen. Het Belgisch federalisme kraakt langs alle kanten. De middelpuntvliedende krachten tussen de gemeenschappen kunnen wel verzwegen worden maar dit is geen ontkenning van hun bestaan. Het N-VA heeft enkel de levensduur van België met een legislatuur verlengt, puur uit economische noodzaak. Vroeg of laat steken ze de kop op en zal er knopen gehakt moeten worden. Rykaert is dus in tegenstelling tot Van der Kelen een communautair negationist, iemand die zijn kop in het zand steekt.
Het is ook frappant dat Rykaert het prestige van België aanvoert voor pro-federalisme. Dit is een regelrechte giller want België maakt zich continu belachelijk door het communautair gekibbel. Niemand begrijpt waarom België niet splitst. Niemand behalve een paar negationisten bij een belgicistisch clubje als B-Plus.
Cijferfetsjisme en democratische goochelarij
Het tweede luik van Rykaerts argumentatie is van economische en democratische aard. Confederalisme is inefficiënt (alles verdubbelt) met alles ultiem voorbeeld de spoorwegen. Ook is er een democratisch deficit want daardoor verdwijnt de Kamer en worden ministers niet meer verkozen.
Reykaert neemt een loopje met de waarheid. N-VA wilt heus geen confederale staat puur omdat dit efficiënt zou zijn. Het zou mooi meegenomen zijn maar het is geen kernvoorwaarde. Wat wel een kernvoorwaarde zou zijn, zijn de verminderde transfers. Daar ligt de winst: 8 tot 16 miljard (afhankelijk van de berekeningswijze). Dit zijn 8-16 miljard waarover Vlamingen geen zeggenschap hebben. 8-16 miljard die totaal niet-transparant zijn en een democratie onwaardig is.
Het is trouwens de mate van heterogeniteit tussen regio's die maakt of een splitsing efficiënt is. Maatwerk is het sleutelwoord hier, kleinere staten kunnen doeltreffend hun beleid afspiegelen aan de noden van het volk. Een studie van Credit Suisse bepleit ook voor kleinere staten. Ook Deutsche Bank stelt dat Vlaanderen +37% welvarender wordt bij een splitsing.
Belgicististen hekelden altijd al het Vlaams-centennationalisme en wreven de Vlamingen een gebrek aan solidariteit. De zaak is een karikatuur die een gebrek aan argumentatie aantoont: transfers worden gehekeld door hun niet-transparantie en democratisch deficit. Het is dan ook ironisch dat Rykaert aan centenbelgicisme doet: kil efficiëntie-denken, cijferfetisjisme en boekhouderslogica. Als we de redenering van de centenbelgicisten doortrekken, waarom zouden we bv. niet fusioneren met Nederland en Luxemburg als dit efficiënter is? Het antwoord zal nee zijn want economische argumenten zijn vaak niet doorslaggevend, culturele en democratische wel.
Alhoewel democratisch... Belgicisten moeten hier beter hun best doen. Rykaert stelt dat confederale staten een democratisch deficit hebben. Stel je voor, in een confederale staat wordt de regering paritair samengesteld met Vlaamse en Waalse ministers. De Vlamingen zouden een Waalse minister niet kunnen wegstemmen (en vice versa). Alleen... Deze situatie bestaat vandaag al. Dit is natuurlijk omdat België de facto een confederale staat is met al vetorechten van elke deelstaat (belangenconflicten en grendelwetten) en een paritair samengestelde regering.
Het probleem is natuurlijk dat België toch nog een paar federale kenmerken vertoont (een Kamer maar zonder federale kieskring, dat laatste bespreken zou een aparte blog vergen). Ironisch genoeg hekelt Reykaert de economische inefficiëntie maar blijft hij blind voor de efficiëntiewinst die gewonnen kan worden als de Kamer wordt afgeschaft. Dat zijn 150 mandaten bespaard en een veelvoud aan personeel. De Senaat als overlegorgaan tussen deelstaten kan dan zijn volwaardige rol vervullen.
Qua democratisch deficit zal een confederaal België niet beter noch slechter zijn dan het huidig federaal België.
Brussels-regionalisme als laatste stok achter de deur
Een laatste strohalm voor belgicisten (en een struikelblok voor separatisten) is Brussel. Rykaert zwaait met de identiteit van de Brusselaars die zich noch Vlaming noch Waal voelen.
Ironie bis, in het belgicistisch discours worden separatistische Vlamingen aangewreven dat ze een klein-provinciaalse mentaliteit hebben, boerenpummels die niet vanonder hun kerktoren vandaan kunnen kruipen. Er wordt gezwaaid met een hellend-vlakdrogreden dat indien Vlaanderen onafhankelijk wordt, niets belet dat de andere provincies zich van elkaar afscheuren.
Als het gaat over Brussel zijn zulke stigma's weg. Weg hellende vlakken, weg provincialisme. Brusselaars zijn bijna een apart ras, en eentje die boven het communautair gekibbel staan. Brussel is het cement van België (theatraal noemt Luc Van der Kelen Brussel de hart en ziel van België) en kan maar best versterkt worden. Het wordt lachwekkender als Rykaert huilt dat men Brusselaars een Vlaamse of Waalse nationaliteit opdringt (wat hebben de belgicisten de afgelopen 185 jaar dan gedaan?).
Rykaert blaast ook warm en koud. Je hebt enerzijds de Brusselse identiteit en anders de volgens hem kosmopolitische realiteit. Dit zijn twee conflicterende begrippen. Kosmopolitisme wast alle naties uit en roept de wereld uit tot één groot dorp. Brussels-regionalisme zet zich daartegen af en verklaart zich als derde deelstaat met een eigen identiteit.
Feit is dat beide waar zijn. Er is wel degelijk een identiteitscrisis in Brussel. Dertig procent van de Brusselaars identificeert zich eerder met Brussel dan Vlaanderen of Wallonië. Het contrast is groot met de politici, in Wallonië wordt er ongrondwettelijk gesproken van de Federatie Wallonië-Brussel. De reactie van de Brusselse politici? Nul. In Brussel is de elite éénzijdig francofoon. Zij nemen de Brusselse identiteitsvorming niet serieus en zien het enkel als een hefboom om Brussel los te weken van Vlaanderen.
De vraag is hoe dit opflakkerend Brussels-regionalisme is gekomen. De oorzaken zijn veel: mogelijk is het een afzettingsidentiteit, Brusselaars die zich afzetten van het gekrakeel tussen Franstaligen en Vlamingen en zich als Brusselaar uitroepen. Een andere oorzaak is dat veel van de Brusselaars allochtonen zijn en totaal geen binding hebben met Vlaanderen en Wallonië. Zonder Leitkultur kunnen ze ook niet integreren. Dit verklaart het fenomeen van Nederlandstaligen die zich geen Vlaming noemen.
Dit zijn geen argumenten tegen confederalisme. Dit zijn argumenten voor en tegen de validiteit van Brussel als een aparte entiteit.Naar mijn bescheiden mening kan het Brussels Gewest best ophouden van bestaan. Brussel wordt een gebied waar zowel de Vlaamse als de Waalse deelstaat zeggenschap hebben. Voor de persoonsgebonden bevoegdheden is er best een Brusselkeuze naar N-VA-model. Voor de territoriale bevoegdheden krijgen de deelstaten gedeeltelijk zeggenschap. De andere bevoegdheden (ik denk aan MIVB) worden overgeheveld naar Brussel-stad (die dan ook de 19 baronieën opslorpt).
Conclusie
Rykaert geeft een zwak, incoherent verhaal om toch voor Belgisch federalisme te pleiten. Zijn verhaal is dan ook een zandkasteel dat makkelijk in elkaar zakt. Het dient enkel om zand in de ogen te strooien van de Vlamingen. Rykaert schiet vaak ook nog in zijn eigen voet.
Vlaams-nationalisme is intellectueel beter onderbouwd dan belgicisme. Belgicisme is dan ook krampachtig vasthouden aan de status-quo, verpakt met halve onwaarheden en hele leugens. Niet moeilijk dat hun betoog met haken en ogen vastkleven en bij de minste zucht als een kaartenhuis in elkaar zakt.
Reacties