Politieke ideologieën hebben elk een Weltanschauung, een wereldbeeld, ontwikkelt over hoe de wereld werkt. Met een meer wetenschappelijke term zou men het 'een "ideologisch model" kunnen noemen. Het is als het ware de lens waardoor men de actualiteit bekijkt. Zo ook het huidig fenomeen van de islamisering: onverdoofd slachten, boerkini, terreuraanslagen,... Maar klopt elk model wel?
Inleiding: Modellen voor beginners
Het lijkt een overbodige vraag: wat is een model? Modellen zijn representaties van de werkelijkheid. Ik leg de nadruk op representaties omdat modellen niet de werkelijkheid echt voorstellen; die is te complex of te groot om volledig te modelleren. De beste representatie van de werkelijkheid blijft de werkelijkheid zelf.
Er zijn ruwweg twee groepen: de idealistische en de realistische modellen. Idealistische modellen zijn representaties van de werkelijkheid zoals we het zouden willen hebben. Het doel van idealistische modellen is om de werkelijkheid aan te passen aan dit ideaal. Realistische modellen zijn representaties van de werkelijkheid zoals het momenteel is. Het doel van realistische modellen is om de werkelijkheid van de toekomst te kunnen voorspellen.
Omdat modellen maar representaties zijn, kunnen deze representaties foutief zijn. Het ideaal kan mogelijk nooit behaald worden of de realiteit is niet zoals we dachten dat het was. Een model dient dus in competitie te gaan met anderen om verschillende resultaten ervan te vergelijken. Een model dient gevalideerd te worden met gekende data, door deze toe te passen op het heden of het verleden.
In het verdere verloop van deze blog zal ik voor een heel concrete maatschappelijke discussie (namelijk de plaats van religie in de maatschappij, islam in het bijzonder) verscheidene ideologische modellen eerst kaderen en dan toepassen op religies. Als conclusie zou ik willen trekken welk model het meeste aanleunt bij de realiteit (ergo is een realistisch model) en welk model bepaalde opiniemakers juist willen dat de realiteit wordt (ergo is een idealistisch model). Indien geen interesse/tijd kan de lezer ineens naar de sectie "Religieus model" springen.
Individualisme
Voor religie is het voldoende om de relatie tussen de mens en de groep waarbij deze toebehoord uit te leggen. Er zijn meerdere ideologieën met een duidelijke mens- en maatschappijmodel. Afhankelijk van het maatschappijmodel onttrekt elke mens een andere identiteit. Het individualisme speelt de boventoon bij commentatoren en deze zal ik verder uitleggen.
Volgens het individualisme zijn individuen de kleinste, ondeelbare eenheid van de maatschappij. Het is het enige politiek relevante niveau, het individu is het centrum van het denken en de enige die rechten, autonomie of agentschap heeft. Daaruit volgt de meritocratie: het lot ligt in de handen van het individu en het individu krijgt wat het heeft verdiend. Individualisten hebben een atomistische, isolationistische visie van de mens. Er is geen wij, in deze mate dat van een samenleving eigenlijk geen sprake is door gebrek aan gemeenschappelijke kenmerken om die samenleving te definiëren. Elk individu is volgens de individualisten zijn eigen groep en conformering of socialisering naar een groep wordt als schadelijk ervaren. Individualisten zijn vaak egalitaristen en universalisten, individuen zijn universeel, zij volgen allen dezelfde regels en zijn gelijkwaardig hierdoor. De vrije markt is voor individualisten meer dan een economisch fenomeen maar ook een sociaal fenomeen; net zoals de handelaar dient het individu rationeel uit eigenbelang te handelen. Individualisten zijn doordrenkt door het voluntaristisch sociaal contract denken van Locke. Niet alleen burger en staat sloten een contract maar ook burgers onderling sluiten (in)formele contracten, waarin interacties tussen burgers worden vastgelegd. De maatschappij van individualisten is een Gesellschaft, een vennootschap waarbij interacties rationeel en vrijwillig zijn vanuit een Kurwille, een beredeneerde keuze (zie blog voor uitgebreide uitleg).
Volgens het individualisme is identiteit voornamelijk de individualiteit. Een individualiteit is hoogstpersoonlijk; niemand deelt dezelfde identiteit. Bij een individualiteit staat de atomaire ik centraal. Het is per definitie gelaagd en wordt voorgesteld als olympische cirkels die in elkaar gehaakt zijn. Zoals bijvoorbeeld Ama Koranteng-Kumi stelt wordt het categoriseren van mensen in bepaalde groepen dan door de individualist ervaart als verstikkend, verplichtend en uiteindelijk onrealistisch. Identiteit is een marktgebeuren: men shopt als het ware tussen de verschillende identiteiten, ruilt de ene om voor een andere als het individu er genoeg van heeft. De individualiteit is een concept dat zich expliciet afzondert van anderen of zelfs rebels afzet van anderen. Men is wat de ander niet is.
Tribalisme
Het individualisme is overduidelijk een idealistisch model; het geeft een wensbeeld aan eerder dan de realiteit. Er is een semi-ideologisch model van de realistische soort als alternatief. Het is semi omdat het geen volledig uitgewerkt politiek-ideologisch model is maar eerder een antropologisch fenomeen dat wel effect heeft op het mens- en maatschappijmodel dat aanwezig is. Dit model is het tribalisme.
Volgens het tribalisme is de stam, de clan of de etnie voornamelijk de identiteit en de kleinste eenheid in de maatschappij. Het tribalisme is zeer gelijklopend met het communitarisme: de maatschappij is een Gemeinschaft, een gemeenschap waarbij interacties affectief-traditioneel zijn vanuit een Wesenwille, een innerlijke wil om samen te leven (zie blog voor uitgebreide uitleg). Terwijl het communitarisme op een culturele manier affectieve banden wilt creëren (en nieuwkomers verwelkomt indien zij zich aanpassen aan de cultuur), is de tribalistische gemeenschap juist zeer gesloten want het is gebaseerd op etniciteit of bloedbanden. Het lot ligt in de handen van de stam en men krijgt wat men toekomt op basis van de hiërarchie ("tribalocratie" noemde Eddy Daniëls dat). Het gebeurt ook dat er een "Blut über alles" mentaliteit heerst. Dit maakt de stam meer richting collectivisme evolueert waarbij het individu ondergeschikt wordt aan de stam. Tribalisme gaat ook niet samen met nationalisme omdat voor de tribalist de stam de uiterste cirkel van zijn identiteit beslaat terwijl de natie per definitie groter is. Een conflict tussen nationalisten en tribalisten is dan onvermijdelijk. Traditionele, archaïsche en mensenrechtenschendende praktijken en rituelen gebeuren binnen de stam vaker omdat de rigide stamstructuur progressie weinig toelaat. In het tribalisme is vaak sprake van een schaamtecultuur, waarin de stam bepaalt wat goed of slecht is en via sociale druk schaamte doet oproepen. Zulke schaamtecultuur gaat hand in hand met oubollige opvattingen van familie-eer waarbij alles wat een individu doet afstraalt op de familie en de stam. Bij tribalisme is het niet de staat die formele wetten oplegt en handhaaft maar de straat die informele sociale conventies oplegt en handhaaft.
Tribalisme ontstaat in een multi-etnische staat waarbij de staat of samenleving te zwak of te onsuccesvol is een bindend gemeenschaps- of natieproject uit te dragen en af te dwingen. De multiculturele samenleving van vandaag is de voedingsbodem voor het tribalisme omdat enige vorm van dwingende conformering naar de Leitkultur als onwenselijk wordt beschouwd. Daardoor ondervinden immigranten geen prikkel om te integreren en vallen deze terug op hun tribalistische identiteit van hun land van herkomst. Dit in combinatie met gettovorming is het een recipe for disaster voor interculturele clashes en burgeroorlog, ongetwijfeld met etnische zuivering tot gevolg.
Religieus model
Dan komen we nu aan de essentie van deze blog: welk model stemt het meest overeen met religie, met de islam in het bijzonder?
Laten we als eerste het liberale model van het individualisme nemen dat populair is in het huidig maatschappelijk discours. Tom Garcia poneerde bijvoorbeeld dit: "Religie, ten slotte, is ook persoonlijk. Iedereen bepaalt zelf hoe zeer hij of zij gelooft en hoe hij of zij dat gelooft beleeft." Of Andreas Tirez: "Als iemand vrijwillig kiest voor een bepaalde levensstijl die anderen niet schaadt, dan is er geen enkele reden om geen respect te hebben voor die keuze." Is het echt zo simpel?
Spijtig genoeg eindigt de applicatie van het individualistisch model op religie in een desillusie. Men geraakt vast in het drijfzand van de realiteit. Hun individualistisch model is een idealistisch model dat ze verwarren met de realiteit. Uitspraken zoals Garcia of Tirez kan ik dan alleen weglachen, om Bart De Wever te parafraseren: "Dat geneuzel van die Andreas Tirez? Hang dat op uw waskast vriend, daar zijn we niets mee."
Zeker in de islam is de groepsdynamiek meer van belang. In de islam is het de traditie om het moslim-zijn te zien als iets aangeboren eerder dan iets aangeleerd of een vrije keuze. Individuele keuzes zoals bovenstaande individualisten in geloven zijn eerder een uitzondering. In de islam is er dan ook veel onbegrip tot zelfs agressie als iemand de islam verlaat. Ex-moslims houden hun afvalligheid dan ook angstvallig geheim uit vrees voor sociale uitstoting of dood. In zo goed als alle islamitische landen staat er op afvalligheid dan ook de doodstraf.
Dit verklaart ineens waarom moslims "Racist!" roepen tegen islamcritici: kritiek geven op de islam is dan gelijk met kritiek geven op hun afkomst en dus racisme. Hierdoor komt boven water welk model wel overeenkomt met de islam: het tribalisme. Moslim-zijn is een etniciteit, moslims hebben de neiging om zich af te zonderen van en afzetten tegen de ongelovigen. Ze behouden hun traditionele opvattingen overal waar ze komen.
Die opvattingen van de moslimstam zijn niet min: kindhuwelijken, genitale verminking, onverdoofd slachten van dieren, eergerelateerd geweld en homoseksuelen die op gevaar van eigen leven in de kast blijven. Etnische getto's van moslims onttrekken zich meer en meer van de brede samenleving en reguliere ordehandhaving. Ze buiten de zwakke staat uit om de facto situaties te creëren waarbij sharia en niet de wet geldt. Zij doen dit door middel van het macht van het getal. Als je de banlieus in onze steden niet schoonspuit met een Kärcher (dixit Sarkozy), dan kweek je broedhaarden van criminaliteit en extremisme. Vanuit deze banlieus worden geregeld aanvallen georganiseerd op andere etnische groeperingen. De clash of civilizations van Huntington is nog nooit zo dichtbij geweest.
Conclusie
Je kan naar ideologieën kijken als modellen, representaties van de werkelijkheid. Er zijn twee types: idealistische en realistische modellen. Het ideologisch model kleurt het beeld van de werkelijkheid.
In het geval van religie is er een dominant model: het individualisme. In het geval van de islam geldt deze absoluut niet, het tribalisme is van toepassing. De islam stelt lidmaatschap van moslims niet voor als een keuze maar als iets aangeboren. De islam praktiseert eeuwenoude immorele tradities en moslims eisen steeds vaker van anderen deze te respecteren.
Individualisten die een hands-off mentaliteit hebben faciliteren het eisenpakket dat de islam de samenleving oplegt. En het zal dat blijven totdat de hele samenleving onderdeel is van de moslimstam.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dit is een verkorte blog. De volledige blog kan je hier vinden.
Inleiding: Modellen voor beginners
Het lijkt een overbodige vraag: wat is een model? Modellen zijn representaties van de werkelijkheid. Ik leg de nadruk op representaties omdat modellen niet de werkelijkheid echt voorstellen; die is te complex of te groot om volledig te modelleren. De beste representatie van de werkelijkheid blijft de werkelijkheid zelf.
Er zijn ruwweg twee groepen: de idealistische en de realistische modellen. Idealistische modellen zijn representaties van de werkelijkheid zoals we het zouden willen hebben. Het doel van idealistische modellen is om de werkelijkheid aan te passen aan dit ideaal. Realistische modellen zijn representaties van de werkelijkheid zoals het momenteel is. Het doel van realistische modellen is om de werkelijkheid van de toekomst te kunnen voorspellen.
Omdat modellen maar representaties zijn, kunnen deze representaties foutief zijn. Het ideaal kan mogelijk nooit behaald worden of de realiteit is niet zoals we dachten dat het was. Een model dient dus in competitie te gaan met anderen om verschillende resultaten ervan te vergelijken. Een model dient gevalideerd te worden met gekende data, door deze toe te passen op het heden of het verleden.
In het verdere verloop van deze blog zal ik voor een heel concrete maatschappelijke discussie (namelijk de plaats van religie in de maatschappij, islam in het bijzonder) verscheidene ideologische modellen eerst kaderen en dan toepassen op religies. Als conclusie zou ik willen trekken welk model het meeste aanleunt bij de realiteit (ergo is een realistisch model) en welk model bepaalde opiniemakers juist willen dat de realiteit wordt (ergo is een idealistisch model). Indien geen interesse/tijd kan de lezer ineens naar de sectie "Religieus model" springen.
Individualisme
Voor religie is het voldoende om de relatie tussen de mens en de groep waarbij deze toebehoord uit te leggen. Er zijn meerdere ideologieën met een duidelijke mens- en maatschappijmodel. Afhankelijk van het maatschappijmodel onttrekt elke mens een andere identiteit. Het individualisme speelt de boventoon bij commentatoren en deze zal ik verder uitleggen.
Volgens het individualisme zijn individuen de kleinste, ondeelbare eenheid van de maatschappij. Het is het enige politiek relevante niveau, het individu is het centrum van het denken en de enige die rechten, autonomie of agentschap heeft. Daaruit volgt de meritocratie: het lot ligt in de handen van het individu en het individu krijgt wat het heeft verdiend. Individualisten hebben een atomistische, isolationistische visie van de mens. Er is geen wij, in deze mate dat van een samenleving eigenlijk geen sprake is door gebrek aan gemeenschappelijke kenmerken om die samenleving te definiëren. Elk individu is volgens de individualisten zijn eigen groep en conformering of socialisering naar een groep wordt als schadelijk ervaren. Individualisten zijn vaak egalitaristen en universalisten, individuen zijn universeel, zij volgen allen dezelfde regels en zijn gelijkwaardig hierdoor. De vrije markt is voor individualisten meer dan een economisch fenomeen maar ook een sociaal fenomeen; net zoals de handelaar dient het individu rationeel uit eigenbelang te handelen. Individualisten zijn doordrenkt door het voluntaristisch sociaal contract denken van Locke. Niet alleen burger en staat sloten een contract maar ook burgers onderling sluiten (in)formele contracten, waarin interacties tussen burgers worden vastgelegd. De maatschappij van individualisten is een Gesellschaft, een vennootschap waarbij interacties rationeel en vrijwillig zijn vanuit een Kurwille, een beredeneerde keuze (zie blog voor uitgebreide uitleg).
Volgens het individualisme is identiteit voornamelijk de individualiteit. Een individualiteit is hoogstpersoonlijk; niemand deelt dezelfde identiteit. Bij een individualiteit staat de atomaire ik centraal. Het is per definitie gelaagd en wordt voorgesteld als olympische cirkels die in elkaar gehaakt zijn. Zoals bijvoorbeeld Ama Koranteng-Kumi stelt wordt het categoriseren van mensen in bepaalde groepen dan door de individualist ervaart als verstikkend, verplichtend en uiteindelijk onrealistisch. Identiteit is een marktgebeuren: men shopt als het ware tussen de verschillende identiteiten, ruilt de ene om voor een andere als het individu er genoeg van heeft. De individualiteit is een concept dat zich expliciet afzondert van anderen of zelfs rebels afzet van anderen. Men is wat de ander niet is.
Tribalisme
Het individualisme is overduidelijk een idealistisch model; het geeft een wensbeeld aan eerder dan de realiteit. Er is een semi-ideologisch model van de realistische soort als alternatief. Het is semi omdat het geen volledig uitgewerkt politiek-ideologisch model is maar eerder een antropologisch fenomeen dat wel effect heeft op het mens- en maatschappijmodel dat aanwezig is. Dit model is het tribalisme.
Volgens het tribalisme is de stam, de clan of de etnie voornamelijk de identiteit en de kleinste eenheid in de maatschappij. Het tribalisme is zeer gelijklopend met het communitarisme: de maatschappij is een Gemeinschaft, een gemeenschap waarbij interacties affectief-traditioneel zijn vanuit een Wesenwille, een innerlijke wil om samen te leven (zie blog voor uitgebreide uitleg). Terwijl het communitarisme op een culturele manier affectieve banden wilt creëren (en nieuwkomers verwelkomt indien zij zich aanpassen aan de cultuur), is de tribalistische gemeenschap juist zeer gesloten want het is gebaseerd op etniciteit of bloedbanden. Het lot ligt in de handen van de stam en men krijgt wat men toekomt op basis van de hiërarchie ("tribalocratie" noemde Eddy Daniëls dat). Het gebeurt ook dat er een "Blut über alles" mentaliteit heerst. Dit maakt de stam meer richting collectivisme evolueert waarbij het individu ondergeschikt wordt aan de stam. Tribalisme gaat ook niet samen met nationalisme omdat voor de tribalist de stam de uiterste cirkel van zijn identiteit beslaat terwijl de natie per definitie groter is. Een conflict tussen nationalisten en tribalisten is dan onvermijdelijk. Traditionele, archaïsche en mensenrechtenschendende praktijken en rituelen gebeuren binnen de stam vaker omdat de rigide stamstructuur progressie weinig toelaat. In het tribalisme is vaak sprake van een schaamtecultuur, waarin de stam bepaalt wat goed of slecht is en via sociale druk schaamte doet oproepen. Zulke schaamtecultuur gaat hand in hand met oubollige opvattingen van familie-eer waarbij alles wat een individu doet afstraalt op de familie en de stam. Bij tribalisme is het niet de staat die formele wetten oplegt en handhaaft maar de straat die informele sociale conventies oplegt en handhaaft.
Tribalisme ontstaat in een multi-etnische staat waarbij de staat of samenleving te zwak of te onsuccesvol is een bindend gemeenschaps- of natieproject uit te dragen en af te dwingen. De multiculturele samenleving van vandaag is de voedingsbodem voor het tribalisme omdat enige vorm van dwingende conformering naar de Leitkultur als onwenselijk wordt beschouwd. Daardoor ondervinden immigranten geen prikkel om te integreren en vallen deze terug op hun tribalistische identiteit van hun land van herkomst. Dit in combinatie met gettovorming is het een recipe for disaster voor interculturele clashes en burgeroorlog, ongetwijfeld met etnische zuivering tot gevolg.
Religieus model
Dan komen we nu aan de essentie van deze blog: welk model stemt het meest overeen met religie, met de islam in het bijzonder?
Laten we als eerste het liberale model van het individualisme nemen dat populair is in het huidig maatschappelijk discours. Tom Garcia poneerde bijvoorbeeld dit: "Religie, ten slotte, is ook persoonlijk. Iedereen bepaalt zelf hoe zeer hij of zij gelooft en hoe hij of zij dat gelooft beleeft." Of Andreas Tirez: "Als iemand vrijwillig kiest voor een bepaalde levensstijl die anderen niet schaadt, dan is er geen enkele reden om geen respect te hebben voor die keuze." Is het echt zo simpel?
Spijtig genoeg eindigt de applicatie van het individualistisch model op religie in een desillusie. Men geraakt vast in het drijfzand van de realiteit. Hun individualistisch model is een idealistisch model dat ze verwarren met de realiteit. Uitspraken zoals Garcia of Tirez kan ik dan alleen weglachen, om Bart De Wever te parafraseren: "Dat geneuzel van die Andreas Tirez? Hang dat op uw waskast vriend, daar zijn we niets mee."
Zeker in de islam is de groepsdynamiek meer van belang. In de islam is het de traditie om het moslim-zijn te zien als iets aangeboren eerder dan iets aangeleerd of een vrije keuze. Individuele keuzes zoals bovenstaande individualisten in geloven zijn eerder een uitzondering. In de islam is er dan ook veel onbegrip tot zelfs agressie als iemand de islam verlaat. Ex-moslims houden hun afvalligheid dan ook angstvallig geheim uit vrees voor sociale uitstoting of dood. In zo goed als alle islamitische landen staat er op afvalligheid dan ook de doodstraf.
Dit verklaart ineens waarom moslims "Racist!" roepen tegen islamcritici: kritiek geven op de islam is dan gelijk met kritiek geven op hun afkomst en dus racisme. Hierdoor komt boven water welk model wel overeenkomt met de islam: het tribalisme. Moslim-zijn is een etniciteit, moslims hebben de neiging om zich af te zonderen van en afzetten tegen de ongelovigen. Ze behouden hun traditionele opvattingen overal waar ze komen.
Die opvattingen van de moslimstam zijn niet min: kindhuwelijken, genitale verminking, onverdoofd slachten van dieren, eergerelateerd geweld en homoseksuelen die op gevaar van eigen leven in de kast blijven. Etnische getto's van moslims onttrekken zich meer en meer van de brede samenleving en reguliere ordehandhaving. Ze buiten de zwakke staat uit om de facto situaties te creëren waarbij sharia en niet de wet geldt. Zij doen dit door middel van het macht van het getal. Als je de banlieus in onze steden niet schoonspuit met een Kärcher (dixit Sarkozy), dan kweek je broedhaarden van criminaliteit en extremisme. Vanuit deze banlieus worden geregeld aanvallen georganiseerd op andere etnische groeperingen. De clash of civilizations van Huntington is nog nooit zo dichtbij geweest.
Conclusie
Je kan naar ideologieën kijken als modellen, representaties van de werkelijkheid. Er zijn twee types: idealistische en realistische modellen. Het ideologisch model kleurt het beeld van de werkelijkheid.
In het geval van religie is er een dominant model: het individualisme. In het geval van de islam geldt deze absoluut niet, het tribalisme is van toepassing. De islam stelt lidmaatschap van moslims niet voor als een keuze maar als iets aangeboren. De islam praktiseert eeuwenoude immorele tradities en moslims eisen steeds vaker van anderen deze te respecteren.
Individualisten die een hands-off mentaliteit hebben faciliteren het eisenpakket dat de islam de samenleving oplegt. En het zal dat blijven totdat de hele samenleving onderdeel is van de moslimstam.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dit is een verkorte blog. De volledige blog kan je hier vinden.
Reacties