Misverstanden over transfers

Het is weer de tijd van het jaar: 11 juli. Zoals gewoonlijk staat de Vlaamse ontvoogdingsstrijd dan centraal. Doch blijven er nog hardnekkige mythes bestaan over de transfers.

Mythe 1: centennationalisme

De grootste mythe is nog steeds dat het Vlaams-nationalisme een centennationalisme is, een hardvochtig nationalisme. Zo framet Kristof Calvo elk gesprek over transfers als zijnde een gebrek aan solidariteit.

Dit klopt niet. Vorig jaar, toen Hendrik Vuye en Veerle Wouters nog in de N-VA zaten (en de dieren nog spraken ;-)), klaarden de twee de begripsverwarring tussen die twee op. Interpersoonlijke solidariteit veronderstelt sociale cohesie, een gedeeld natiegevoel. Transfers wordt gebruikt als de natie afwezig is.

Calvo kan opwerpen dat er nog steeds zoiets bestaat als de "Belgische natie". Dit is spijtig genoeg een hersenspinsel, een illusie. België is zo geconstrueerd dat er twee gemeenschappen zijn, eentje superieur en de andere daaraan ondergeschikt. Dit is nog niet veranderd. Het FDF weigert nog steeds de taalwetten te volgen, zij voelen zich daarvoor te min.

Los daarvan, solidariteit veronderstelt een zekere vorm van transparantie, responsabilisering en effectiviteit. Vlaanderen geeft elk jaar aan Wallonië een zak geld en dat sinds de jaren 70. Hoeveel? Niemand weet het precies, er zijn schattingen tussen de 6, 7, 8 of 12 miljard, afhankelijk van de rekenmethode. Wie heeft de politieke verantwoordelijkheid? Niemand. Hoe effectief is het? Na bijna een halve eeuw van transfers bengelt Wallonië nog steeds onderaan het Europees peloton.

Vlaams-nationalisme die het onrecht van de transfers beklagen doen dit uit liberale motieven, ze eisen dat Walen de financiële verantwoordelijkheid van hun politieke keuzes dragen. Ik ben geen fan van de PS, maar het druist in tegen mijn rechtvaardigheidsgevoel dat Wallonië zijn politieke keuze ontnomen zou moeten worden. Walen hebben recht op de politici van hun keuze, hoe slecht ze ook zijn. Maar die keuze heeft gevolgen, en die zouden ze zelf moeten dragen i.p.v. af te wentelen op Vlaanderen.

Wallonië kan niet blijven schuilen achter solidariteit om het PS-wanbeleid te kunnen financieren. Wie is de echte egoïst hier?

Mythe 2: de omgekeerde transfers

Een andere mythe is dat er geen transfers bestaan. Het is allemaal herverdeling. Andreas Tirez, een lid van de sociaalliberale denktank Liberales, stelt op Twitter dat er evengoed transfers zijn van rijke Walen naar arme Vlamingen. Thomas Leys van Open VLD beaamt dit, transfers zijn slechts gemiddelden.

Dit klopt slechts oppervlakkig. Ja, de transfers via de sociale zekerheid zijn een herverdelingsmechanisme. Ja, het is slechts een gemiddelde. Gemiddelden zijn onontbeerlijk in een statistische analyse, anders kan men geen enkele uitspraak maken, dus dat kan niet als tegenargument gegeven worden.

Maar, de sociale zekerheid is slechts één aspect van de transfers (er zijn ook transfers via de financieringswet en de interestlasten). Sinds de zesde staatshervorming krijgt Brussel van Vlaanderen elk jaar een extra zak geld ondanks dat Brussel volgens Tirez een economische hotspot is. Los daarvan, Vlaanderen draagt meer bij aan de sociale zekerheid omdat Wallonië een economische woestijn is. De werkloosheid is hoog, de armoedegraad is hoog, de competitiviteit is laag, het is een bekend probleem. Transfers hebben hier niets positief bijgedragen, slechts de ellende verlengd.

Tirez linkte ook naar een blog van hem. Daarin beoogt hij dat Wallonië niet verantwoordelijk is voor de armoede. Er is namelijk een link tussen bevolkingsaantallen en BBP. Niet alleen is dit een open deur intrappen (natuurlijk zullen meer mensen economisch meer kunnen produceren), ook is de correlatie eerder zwak (slechts +/- 50% kan verklaard worden). Ik kan nog meer commentaar leveren: bv. de sterke uitligger Brussel verstoort de regressie, er bestaan statistische technieken die deze corrigeren. Kortom, op basis van deze grafiek uitspraken maken over causaliteit, laat staan politieke verantwoordelijkheid, is wetenschappelijk niet koosjer.

Het venijn van de transfers zit in de staart. De transfers zijn consequent in één enkele richting. Professor Juul Hannes betoogde in zijn boek "De Mythe Van De Omgekeerde Transfers" dat de transfers sinds 1830 onafgebroken van noord naar zuid gingen, zelfs toen er bittere armoede in Vlaanderen heerste. Het was zo erg dat er zelfs een demografische transfer aan de gang kwam. Vlamingen gingen werken in de Waalse mijnen.

De geëmigreerde Vlamingen werden niet met open armen verwelkomd. Nee, er bestond toen geen multiculturalisme of Unia. Vlamingen werden als vuil behandeld en gedwongen te assimileren (omgekeerd mocht niet, daarom dat er nog steeds faciliteiten bestaan in de Vlaamse Rand). Dit is natuurlijk omdat in de 19de eeuw het normaal was neer te kijken op de "keuterboerkes" met hun lelijk taaltje, zeker de Franstalige burgerlijke elite van Vlaanderen zelf. Dat inferieur volkje moesten maar de beschaafde taal van Molière leren. De Onkelinxen van deze wereld zijn de nakomelingen hiervan en spugen op Vlamingen. Zelfs jongeren in Charleroi denken vandaag nog steeds zoals in de 19de eeuw.

Dat maakt de transfers nu juist zo onrechtvaardig: nooit is er enige sprake van wederkerigheid geweest. Wie een handboek over speltheorie opendoet, weet dat altruïsme zonder wederkerigheid niet duurzaam is. Het is dan ook wraakroepend dat dit geld wordt verspild door graaiende PS-politici en cliëntelisme. Elio Di Rupo heeft zelf al laten ontvallen: zonder de transfers hoeft België voor hem niet. De liefde voor België gaat bij de PS door de maag (of betere metafoor, de achterzak). Hij lacht Gutmenschen zoals Tirez in hun gezicht uit.

Mythe 3: de vrijwillige solidariteit

De derde mythe komt, hoe kon het ook anders, van Kristof Calvo. Hij schoot een kemel door de transfers te vergelijken met de (gratis) adviesfunctie van Siegfried Bracke. Is dit vergelijkbaar?

Natuurlijk niet. Telenet is een privaat bedrijf. Bedrijven doen niet aan solidariteit, de norm daar is "loon naar werken". Als je als consument niet eens bent met de management van Telenet, dan kan je vrijelijk wisselen van provider. De Belgische staat daarentegen heeft een monopolie, mensen hebben geen andere keuze dan de Belgische staat te betalen of te kiezen met hun voeten (emigratie). Bovendien heeft de staat een geweldsmonopolie, uw belastingen niet betalen kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. De vergelijking loop duidelijk mank.

Het is een Captain Obvious dat een sociale zekerheid niet kan zonder overheidsdwang. In een gezond land wordt de sociale zekerheid als evident beschouwd, men beseft dat men een lotsgemeenschap is en men heeft daar iets voor over. Tot spijt van de Calvo's van deze wereld, België heeft geen lotsgemeenschap. Het heeft twee (drie met Duitstalige) gemeenschappen, de Vlaamse en de Waalse. Ik zou zelfs straffer zijn: ik voel mij meer verbonden met Nederlanders dan met Walen. Voor mij is Wallonië buitenland.

Het is slechts een anekdote, maar recent maakte HLN een artikel "Hoe samenwerken met Walen". Het meest frappante/grappige was de opmerking van Christophe Deborsu. Volgens hem kunnen Vlamingen hard zijn in een gesprek, Walen hebben meer omkadering nodig. Ironie is, ik zou Vlamingen absoluut niet zo typeren. Vlamingen zijn eerder timide en terughoudend. Dit is natuurlijk omdat Vlamingen als referentie Nederland hebben, en Nederlanders assertief zijn (een understatement). Moet er nog zand zijn?

Het is niet verwonderlijk in een land met twee culturen, twee democratieën, er meer vraagtekens worden gezet bij regionale verschillen. Het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds bestudeert elk jaar de regionale verschillen in de gezondheidszorg. De verschillen die geobserveerd worden, zijn niet enkel te wijten aan de socio-economische verschillen. Er heerst een andere gezondheidscultuur in Wallonië, met minder nadruk op de huisarts en meer nadruk op hospitalisatie. Dit weegt door in de uitgavenpatronen.

Het V&NZ pleit dan ook voor de splitsing van de gezondheidszorg zodat Wallonië geresponsabiliseerd wordt. Is dat zo onredelijk?

Conclusies

Dit zijn alweer drie mythes uit de wereld geholpen. Het zal niet de laatste keer zijn dat deze zullen opduiken. Los daarvan, ik ben het met Bart De Valck eens dat mensen niet overtuigd zullen worden door cijfers alleen. Maar ze zijn handig om demagogen als Calvo te ontmaskeren.

Ik wens al mijn lezers een feestelijke 11 juli!


Reacties