Sociaal overleg is eenzijdig en ondemocratisch

De nieuwe heisa met N-VA in het centrum gaat over het sociaal overleg. Hendrik Vuye stelde dit in zijn huidige vorm in vraag en wil een sociaal overleg met de regering. De vakbonden staan al op hun achterste poten. N-VA legt hierbij de dictatuur van de sociale partners bloot.

Recapitulatie

Voor wie Villa Politica niet volgt, alles begon met een interview met Hendrik Vuye. Hij verwoordde het op deze manier"We hebben een regeerakkoord onderhandeld, dan komt er een sociaal akkoord, en vervolgens komt er eigenlijk opnieuw een soort van regeerakkoord."

Dit legt de vinger op de wonde: is het sociaal akkoord niet meer dan een dictaat? De vakbonden laten hun maskers vallen en dreigen met nieuwe stakingen. Andere commentatoren vinden zich min of meer in het standpunt van de vakbond. Yves Desmet erkent dat de vakbonden moeten beseffen dat op pensioen gaan voor je zestigste niet houdbaar is, maar stelt wel dat de regering aan ideologische stoerdoenerij doet. De volgende acties zijn niet meer dan een "eigen schuld, dikke bult". Voor Fabian Lefevre is het brugpensioen iets puur symbolisch en geen crisis waard.

Buiten deze anti-stemmen zijn er ook pro. Egbert Lacheart breekt een lans voor intergenerationele solidariteit. De SWTers zijn egoïsten die de kosten van hun privileges op de volgende generatie afwimpelen (en zelfs de gehele gemeenschap). Het systeem is duur en onhoudbaar. Hij laakt ook de houding van de werkgevers, die het uit gemakzucht goedkeuren om de lieve, sociale vrede te bewaren.

De echte pijnlijke tegenwerping van het huidige sociaal overleg is verwoord door Edgard Van De Velde. De vakbonden worden hier beschreven als een totalitaire, anti-democratische en machtsmisbruikende organisatie. De vakbonden dragen geen verantwoordelijkheid voor hun beslissingen en kunnen niet door de kiezer afgestraft worden. Hij vindt dat de vakbonden de democratie uitschakelen voor eigen gewin.

Een opmerkelijke kant van het verhaal is de discriminatie van SWTers t.o.v. gewone werklozen. In de wet worden zij als werklozen bestempeld, met alle lusten maar zonder de lasten. Ze hebben zelfs een hogere uitkering, bouwen pensioenrechten op (tiens hoe doe je dat als je de facto met pensioen bent?) en hoeven zich niet te houden aan de verplichtingen (bv. in het land blijven en naar werk zoeken).

Het sociaal overleg is niet dood en begraven, maar ze is wel aan verandering toe. Vooreerst moet deze in de historische context worden geplaatst.

Corporatisme

Het huidig sociaal overleg is een vorm van corporatisme. Volgens Wikipedia is dit corporatisme:
"Corporatisme als maatschappijsysteem is een model waar wetgevende macht aan burgervergaderingen wordt toegekend die economische, industriële, agrarische en professionele groepen vertegenwoordigen. In tegenstelling tot pluralisme, waar vele groepen strijden voor de controle van de staat, nemen in het corporatisme verscheidene onverkozen lichamen een beslissende rol aan in het besluitmakingsproces. Het is een politiek-economische leer, die probeert een middenweg te vormen tussen het marxisme en het kapitalisme, en die verwant is aan het solidarisme."
Elke ideologie heeft zijn invulling gegeven aan dit corporatisme. Dit corporatisme in die vorm is voorbijgestreefd, een reliek van de 19de tot 20ste eeuw. Het neocorporatisme verving het klassiek corporatisme en wordt hedendaags door Nederland en Scandinavië uitgevoerd. Centraal in dit neocorporatisme staat het tripartisme: het zijn niet enkel de sociale partners maar ook de regering die deelnemen aan de onderhandelingen.

Wat is het grote verschil tussen corporatisme en neocorporatisme? Het is de macht. Bij corporatisme wordt deze uit handen gegeven aan de sociale partners. Deze krijgen wetgevende macht. Deze heeft implicaties: dit stelt dat de sociale partners dezelfde macht kan uitvoeren als parlementairen. Zoals Edgard Van De Velde stelde: sociale partners hoeven geen verantwoordelijkheid af te leggen aan de Europese Commissie of de kiezer, ze zijn überhaupt niet eens volksvertegenwoordigers. Ze matigen zich wel de macht aan van volksvertegenwoordigers. Het tripartite systeem is dus noodzakelijk voor democratische legitimiteit.

Het sociaal overleg in België is dus out-of-date, het is nog altijd in de 19de eeuw en fundamenteel ondemocratisch. N-VA stelt dus voor om het Nederlands-Scandinavisch neocorporatistisch model over te nemen. Is dat nu zo slecht?

Groep van Dertien

Dit betekent concreet dat de Groep van Tien aan uitbreiding toe is. Concreet zou de Minister van Werk en Financiën aan de tafel moeten schuiven. De eerste is logisch, de tweede omdat elke beslissing moet kloppen met de begroting. Een derde minister kan bijschuiven per onderwerp. Als het over de STWers gaat, zou de Minister van Pensioenen aan de tafel moeten schuiven. Soms is de Minister van Overheidsbedrijven nodig als de onderhandelingen over de NMBS, Belgacom/Proximus en bpost gaat. De Minister van Ambtenarenzaken zou meedoen over loonakkoorden voor de ambtenaren.

Dit lijkt een zeer logische gedachte, en toch is de vakbond hier tegen. Het sociaal belang is voornamelijk het eigenbelang van de sociale partners en niet het gemeenschapsbelang. De regering zou stokken in de wielen kunnen steken als ze met het regeringsakkoord zwaaien. Het zijn zij die ter verantwoording worden geroepen en de prijs betalen, dus meesbeslissingsrecht is niet meer dan normaal.

Conclusie

Jarenlang waren de sociale akkoorden een dictaat van de sociale partners, een te-nemen-of-te-laten voor de regering. Stilzwijgend bogen de regeringen het hoofd, de factuur werd doorgeschoven naar de belastingbetaler. Nu is er een tijd aangekomen met geldtekort, cadeautjes kunnen niet meer uitgedeeld worden. De regering is ook rechtser, minder slaafs (buiten CD&V) aan het sociaal overleg en wilt wel degelijk het laatste woord hebben. Dit zint de vakbond niet en zorgt voor een conservatieve kramp. Hun eigenbelang komt daardoor in gevaar.  Het SWT zal heus niet het enige zijn waarbij de sociale partners in conflict gaan met de regering. Het neo-corporatistisch tripartite sociaal overleg van N-VA zou dus beter geïmplementeerd worden als een duurzame, structurele oplossing die zowel sociale als politieke vrede beoogd.

Reacties